معاینه فنی خودروها برای بازگرداندن آسمان آبی به کشورمان

اینستاگرام پر شده از عکس های آسمان آبی با ابرهایی که دلربایی می کنند. یکی برای عکسش می‌نویسد: «انگار آسمون رو فتوشاپ کردن بس که تمیز و براقه.» دیگری نوشته: «هوا اونقدر تمیز شده که چشمامون بهش عادت نداره، مگه می شه این همه تمیزی!» یکی هم از هوای اهواز جملات امیدوارکننده نوشته: «اهواز را تا به حال اینجور ندیده بودم. هوای اهواز دست کمی از هوای رشت نداره. چند ساعت میباره و چند ساعت آفتابی می شه. آسمان به این تمیزی توی این چند ساله ندیده بودم. یک وقت چشم نزنین این هوای پاک و بی نظیر اهواز رو.»

حال هوای تهران و اصفهان و اراک و تبریز و اهواز همین است؛ آسمانی تمیز و براق و درخشنده. اگر نگاهی به آمار سال های گذشته بیندازیم می بینیم که تعداد روزهای پاک، سالم و حتی بارانی نسبت به سال های گذشته افزایش چشمگیری داشته و به قول معروف اعداد و ارقام هم مشاهدات عینی ما را تأیید می کند.

به عنوان مثال تعداد روزهای پاک از ابتدای فروردین تا روز 30 بهمن سال گذشته 13 روز بوده و به همین ترتیب، 217 روز سالم، 95 روز ناسالم برای گروه های حساس و هشت روز ناسالم بوده و این آمار به ترتیب در سال 97 برای روزهای پاک 24، سالم 251، ناسالم 59 است و این در حالی است که سال گذشته 8 روز ناسالم را تجربه کرده ایم ولی امسال 11 ماه را بدون هیچ روز ناسالمی به سلامت گذرانده ایم. اگر دقت کرده باشید مدارس تهران امسال هیچ روزی را به دلیل آلودگی هوا تعطیل نکردند.

قاعدتاً افزایش هوای خوب در کلانشهرها دلیل مهمی دارد؛ بارش های پی در پی باران و برف و وزش باد. اما موضوع صرفاً وزش باد نیست؛ توزیع بنزین یورو 4 و یورو 5، اجباری شدن استفاده از کاتالیزور در اگزوز ماشین ها و پیشگیری از افزایش ساخت و سازها در کریدور غربی تهران که نقش بسیار مهمی در جریان سازی هوای این کلانشهر دارد.

هنوز خیلی از ما هوای سمی مهر و آبان سال 90 را فراموش نکرده ایم. آن زمان هوا آن قدر آلوده بود که به راحتی می شد بخار بنزین خام را به ریه کشید. بنزینی که به بنزین پتروشیمی معروف شد و هواپیماهای آبپاش به حرکت درآمدند تا در نمایشی ناموفق روی سر تهرانی ها آب بپاشند. در آن دوره که تهرانی ها چند روز پشت سر هم خانه نشین شدند ده ها شهروند با ایست قلبی از دنیا رفتند. آمارها حکایت از آن داشت 310 نفر بر اثر آلودگی هوا و بدون داشتن بیماری های قلبی و ریوی از دنیا رفته اند.

بنزین پتروشیمی که به جای طی کردن چرخه طبیعی تولید در برج تقطیر پالایشگاه، با مخلوط کردن انواع و اقسام مواد پتروشیمی ساخته می شد، بنزن بالایی داشت و مستقیماً روی سلامت شهروندان تأثیر می گذاشت چنانچه همان زمان توسط کارشناسان بسیاری نسبت به سونامی سرطان در سال های آینده هشدار داده شد که به جایگاه های عرضه سوخت، بنزین باکیفیت تری عرضه کنید. ترکیب بنزین یورو 4 با بنزین تولید داخل راه حل کوتاه مدتی بود که تا اندازه ای پرده از آسمان آبی کشید.

البته این تنها راه حل برای بازگرداندن آسمان آبی به تهران و کلانشهرهای دیگر نبود و معاینه فنی خودروها و استفاده از کاتالیزور هم باید در دستور کار قرار می گرفت. در حالی که سال 94 از میان بیش از 3 میلیون خودرو در تهران فقط 380 هزار خودرو برای گرفتن معاینه فنی اقدام کرده بودند به دلیل اخطار پلیس برای جریمه خودروهای فاقد معاینه فنی در سال 96 رکورد یک میلیون معاینه فنی شکسته شد.

نواب حسینی منش، مدیر عامل ستاد مرکزی معاینه فنی شهر تهران درباره آلودگی برخی از خودروهایی که هنوز هم در سطح شهر تردد دارند چنین می گوید: «کل خودروهای آلاینده ای که سال گذشته شناسایی شد 300 هزار بود و معاینه فنی برتر از بهمن ماه سال پیش آغاز شد و با این برنامه 150 هزار مالک خودرو موفق شدند با برطرف کردن عیوب خودروی خود معاینه فنی برتر دریافت کنند.»

در این میان از آلودگی فزاینده اتوبوس های شهری هم نباید گذشت. همانطور که محمد حسین مقیمی، استاندار سابق تهران هم درباره این مشکل گلایه دارد. او در کارگروهی که چند هفته پیش از تودیع وی برگزار شده بود عنوان کرد: «هر چند که تاکسی ها و خودروهای سواری نیز آلودگی دارند اما آلودگی فصل زمستان مربوط به اتوبوس ها و کامیون هاست. 3 هزار اتوبوسی که آلودگی دارند و متعلق به شرکت واحدند و باید از رده خارج شوند. علاوه بر این درباره اتوبوس هایی که سرویس کارخانجات هستند هم این مشکل هست که باید معاینه فنی دریافت کنند. درباره کامیون ها هم همین طور است و باید برای تردد در شهر تهران معاینه فنی داشته باشند.»

8 هزار واحد صنعتی مستقر در تهران سهم بزرگی در آلودگی این شهر دارند، ولی 88 درصد آلودگی این شهر ناشی از آلایندگی وسایل نقلیه شخصی است که حتی برای چند روز هم راضی نمی شویم کاری به کارشان نداشته باشیم. مصرف سوخت خودروهای فرسوده 3 برابر خودروهای جدید و میزان آلایندگی شان نیز چندین برابر آنهاست. از سوی دیگر برخی از خودروهای تولید داخلی با اینکه نو هستند، اما هنوز از استانداردهای لازم و به روز برخوردار نیستند. بیشترین آلاینده ها در کلانشهری مثل تهران مربوط به اکسیدهای گوگرد با انتشار 695 تن در روز است که بعد از آن به ترتیب اکسیدهای نیتروژن، منوکسیدکربن و هیدروکربن های سوخته نشده عمده آلاینده های هوای تهران محسوب می شوند.

بخش دیگری از منشأ آلودگی های تهران به ساخت و ساز در غرب این شهر به ویژه منطقه چیتگر مربوط است که حتی رهبری در سخنرانی سال 94 به آن اشاره کردند. ایشان پدیده زمین خواری و کوه خواری و ساخت و ساز در ارتفاعات را از دیگر مسائل رنج آور و اسفبار آلودگی هوا و محیط زیست دانستند و تأکید کردند: «باید در قانون، این گونه اقدامات جرم تلقی شوند و افراد سوءاستفاده کننده بی هیچ اغماضی مورد تعقیب قضائی قرار گیرند و اگر در دستگاه ها نیز کوتاهی انجام گیرد باید با عوامل این کوتاهی هم بشدت برخورد شود. مسأله محیط زیست، مسأله این دولت یا آن دولت، مسأله این شخص یا آن شخص و مسأله این جریان و یا آن جریان نیست بلکه موضوعی کشوری و ملی است که باید برای حل مشکلات مرتبط با آن، همه دست به دست یکدیگر دهند.»

همان طور که می دانید زمستان به دلیل وارونگی دما همواره آلوده تر از تابستان است که هوا راحت تر جریان پیدا می کند. با این همه همان طور که عنوان شد امسال هیچ روزی به دلیل وارونگی و آلوده بودن هوا تعطیل نشد. یعنی هم آسمان با ما مهربان تر بوده و هم با بالا رفتن کیفیت بنزین تولید داخل و مدیریت بهتری در زمینه کنترل و برخورد با خودروهای آلاینده، هوای خوبی تنفس کرده ایم. از این مهم تر آن که حتی در شرایط آلودگی هوا خیالمان می تواند راحت باشد که آلودگی ناشی از بنزن و مواد شیمیایی خطرناک نیست.

با این همه هنوز با هوای پاک و سالم فاصله داریم. آمارهای منتشرشده از سوی پروژه جهانی کربن نشان می دهد کشورمان سالانه پنج هزار و 414 میلیون تن دی اکسید کربن در هوا منتشر می کند و بدین ترتیب نقش مهمی در تخریب محیط زیست و گرم شدن هوا دارد! این را هم باید بگویم که تهرانی ها بیشترین دود را می بلعند؛ یعنی روزی 114 گرم.

امسال را به سلامت گذراندیم نه هوای وارونه زمستانی چنان گنبدی از دود روی شهر کشید که در خانه حبس شویم نه آسمان چنان بی مهر بود که در پی قطره ای باران و وزش باد سرد زمستانی بی قرار شویم. بنزین سالمی به خورد ماشین هایمان دادیم و نفس راحتی کشیدیم. باید دید سال دیگر هم هوای پاک و هوای سالم رکورد می زند.

منبع: پایگاه خبری آفتاب