سنگ زبرجد (پریدوت) از نظر کانی شناسی

سنگ زبرجد یا پریدوت جزو معدود سنگهایی است که به رنگ سبز زیتونی دیده می شود. سنگ پریدوت یکی از سنگهای باستانی خاورمیانه است که بیش از 4000 سال استخراج می شده و در گذشته از خواص سنگ زبرجد به عنوان طلسم خوش شانسی و افزایش ثروت و نعمت نیز استفاده می شد. این گوهر به علت رنگ خاص زیتونی خود در علم معدن شناسی به کانی الوین (Olivine) نیز شناخته می شود.

سنگ پریدوت دارای سابقه مکتوب بسیار طولانی است و در پاپیروسهای قدیمی استخراج آن در 1500 سال پیش از میلاد، ثبت شده است. برخی مورخین مشکوک هستند که بعضی از زمردهای مورد استفاده کلئوپاترا (ملکه مصر) پریدوت بوده است.حدود سیصد سال پیش فرانسوی ها این کانی را پریدوت نامگذاری کردند.

برخی گفته اند از زبان عربی Faridat به معنی سنگ گوهر و یا از زبان یونانی Peridona به معنی "غنی از نعمت" گرفته شده است. در گذشته نیز به تمامی گوهرهای سبز رنگ از جمله سنگ پریدوت، کریزولیت (Chrysolite) می گفتند که در زبان یونانی به معنی طلا می باشد.

مصریان قدیم این کانی را Topazian نامیدند زیرا تنها منبع شناخته شده آن زمان در "جزیره توپازیان" که به "جزیره زبرجد" نیز معروف بود در دریای مه آلود سرخ قرار داشت. به همین دلیل در گذشته به آن توپاز نیز می گفتند. در قرون وسطی صلیبیان آن را با خود به اروپا آوردند و در کلیساها مورد استفاده قرار می گرفت ولی در میان عامه مردم نیز بسیار مورد توجه و علاقه بود.

پریدوت گوهرسنگی شفاف از خانواده الیوین (Olivine) با سختی 6.5 تا 7 است که گروهی از کانیهای سیلیکاته سرشار از آهن - منیزیم را تشکیل می دهند. زبرجد جزو نادر گوهرهایست که با تک رنگ سبز زیتونی مشخص می شود. این گوهر دارای کلیواژ ناقص، جلای شیشه ای و شکست نور 1.690 تا 1.654 می باشد.

اُلیوین که پریدوت یکی از انواع آن است، کانی متداول سنگهای مافیک و اولترامافیک بوده و اغلب در لاواها و بیگانه سنگهای پریدوتیتی گوشته زمین که توسط لاواها به سطح زمین راه پیدا می کنند، یافت می شوند؛ اما تنها در بخش های کوچکی از مناطق نامبرده شده، پیدا می شود.

در روسیه نگین های پریدوت تراش داده شده ای که به نگین جواهر آسمانی معروف هستند وجود دارند که بلورهای آن از شهاب سقوط کرده و در شرق سیری در سال 1749 به دست آمده اند. همچنین در سنگ های آسمانی نیز دیده شده است. جالب است بدانید در سال 2003 دانشمندان سنگ پریدوت را در سیاره مریخ کشف کردند!