کوارتز دودی چیست؟

کوارتز دودی (Smoky Quartz) کانی با سختی 7 در مقیاس مو و سیستم کریستالی در آن همانند دیگر کوارتزها هگزاگونال (تری گونال) است. در برخی بلورها گاهی مقادیر بسیار اندک مواد رادیواکتیو وجود دارد. این سنگ می تواند در سایزهای بزرگ کریستالی یوهدرال شفاف و بدون ناخالصی تا چندین سانتیمتر دیده شود.

بلورهای آن در رگه های کوارتز و توده های ورقه ای پگماتیت که از سنگهای آذرین درونی و دگرگونی می آیند یافت می شوند. ذرات و دانه های کوارتزی که در سنگهای گرانیت و از این قبیل می بینید غالبا دودی هستند.

کریستال های دودی معمولا در دمای پایینی تشکیل می شوند. کریستال هایی که در دمای بالا و به خصوص بلورهایی به شکل ماکروموزائیک (سطح موزاییکی شکل درشت) نظیر آنهایی که در شکافهای کوه های نوعی آلپی (نوک تیز و بلند) و یا پگماتیت رشد می کنند اکثرا هم رنگ و یکدست هستند در حالی که کوارتز های دودی مناطق دیگر تیکه های رنگ بندی شده در شکلهای فانتوم متعددی را از خود نشان می دهند.

انواع رنگ کوارتز دودیبرخلاف تصورات رنگ کوارتز دودی همیشه دودی شکل نیست و در طبیعت در طیف های قهوه ای تیره، قرمز مایل به قهوه ای، خاکستری مایل به زرد و یا سیاه به صورت شفاف تا نیمه شفاف دیده می شود.

این رنگ به دلیل قرار گرفتن در معرض تابش گاما و مقدار کمی آلومینوم در ساختار شبکه کریستالی آن است. چنانچه این سنگ در مقابل نور قطبیده شده قرار گیرد دارای پدیده چند رنگی زرد متمایل به قهوه ای و قرمز قهوه ای روشن از خود نشان می دهد. پدیده فلورسانسی در آن نیز سبز ضعیف است.

اینکلوژن هایی درون این سنگ موجب رنگهای قهوه ای یا سیاه می گردد. در حقیقت کریستال کوارتزی با رنگ دودی طبیعی را می توان از پدیده چند رنگی ناشی از اینکلوژنهای آن نسبت به دیگر سنگها تشخیص داد.