سنگ اونیکس چیست؟

نام اونیکس (Onyx) از کلمه یونانی Nux، به معنای "ناخن" یا "سر پنجه تیز جانوران" گرفته شده است. دلیل آن این بود که سنگ اونیکس می تواند شامل رگه هایی روی خود باشد که رنگ مایه ای شبیه به رنگ پوست و گوشت انسان ها دارد. داستان از این قرار است که در بعد ظهر یک روز آفتابی ونوس (آفرودیت) الهه آسمانی عشق و زیبایی در حال چرت زدن بود.

در این هنگام فرزند خردسالش به نام کوپید (دارگونه ى عشق) که در کتاب ها به صورت پسربچه ى بالدارى با تیر و پیکان تجسم مى شود، ناخن های ونوس را با یکی از پیکانهای نوک تیز جادویی او اصلاح کرد. تیکه ناخن ها قطع شده در آب رودخانه های مقدس افتادند و از آنجایی که از نوع بهشتی و آسمانی بودند به خواست خدایان به ته آب رفته و به انیکس تبدیل شدند. این سنگ در زبان به عربی جزع و به فارسی خلنگ معروف است.

اونیکس (Onyx) نوعی کانی کالسدونی با نوارهای موازی مشکی سفید است که در رنگهای مختلفی دیده می شود ولی در بازار نوع سیاه یکدست آن طرفدار و فروش بیشتری دارد. سنگ اونیکس از ذخایر سیلیکا در منافذ گدازه های آتشفشانی تشکیل می شود. خواص سنگ اونیکس از نظر ویژگی های فیزیکی عبارت انداز:

شکل کریستالی هگزاگونال و بدون کلیواژ با جلای شیشه ای و شیری، سختی این کانی 6.5-7 در جدول موس، وزن مخصوص 2.55 تا 2.70 و ضریب شکست آن 1.530 تا 1.543 می باشد. این سنگ در بیشتر نقاط جهان شامل آرژانتین، برزیل، هند، بوتسوانا، ماداگاسکار، میانمار، پاکستان، سریلانکا، جنوب مکزیک، افغانستان، اروگوئه و ایالات متحده وجود دارد.

روش بهسازی سنگ انیکس سیاهپلینی بزرگ (نویسنده امپراتوری روم) در کتاب تاریخ طبیعی خود به تکنیک هایی در جهت بهبود سنگهای اونیکس به رنگ سیاه که همواره ارزش تجاری بالاتری دارند اشاره می کند. روشهایی وجود دارد که انیکس ها و حتی عقیق های بی رنگ و برخی کالسدونی ها را بهسازی کرد.در این روش ابتدا سنگ را در محلول شیمیایی شکر ذوب شده (محلول کربن) غرق کرده و با حرارت دادن همراه سولفوریک اسید موجب جذب محلول سیاه به لایه های فوقانی آن شده و تبدیل یک اونیکس تماما سیاه یکدست می شود.

روشهای دیگری نیز با رنگ مصنوعی به همراه نیتریک اسید (باعث حذف رنگهای مزاحم) انجام می شود که به طور کلی در بازار با نامهای "اونیکس سیاه" فروخته می شوند. سنگهای اونیکس اصل و طبیعی می توانند دارای نوارهای سفید یا سیاهی باشند که البته تشخیص آنها در نمونه های راف ساده تر است. در نگین های آماده تشخیص اینکه عقیق سیاه رنگ شده بوده است یا واقعا انیکس کار مشکلی است.