ذخایر سنگ واریسیت در جهان و استخراج آن

منبع مهم واریسیت های جواهری از ایالت نوادا و به خصوص یوتا (Utah، ایالتی در جنوب غربی آمریکا) بوده و در واقع مهم ترین کانسار گوهر سنگ واریسیت، کانسار یوتاهلیت است. به همین دلیل به کانی واریسیت، یوتاهلیت (Utahlit) نیز گفته می شود. همچنین در کوئینزلند استرالیا نیز یافت شده است. واریسیت در ایران نیز یافت شده است که نمونه های زیبای آن در یزد و کرمان و.. دیده شده است.

استخراج صحیح کانی واریسیت می توانند اولین حلقه از چرخه تولید یک گوهر سنگی زیبا باشد. رسیدن به این هدف نیازمند مطالعات دقیق جهت تعیین خاستگاه و موقعیت رگه نسبت به ساختارهای زمین شناختی (مانند لایه بندی های سنگی، گسلها، شکستگی های، ترکها) است.

با توجه به مطالعات صورت گرفته در کشورهای مختلف بر روی این کانی مشخص شده است که همبستگی خاصی بین کانی واریسیت و رگه - های زرد رنگ همراه با آن وجود دارد و در واقع رگه های زرد رنگ که حاوی دیگر کانی های گروه فسفاتهاست از تغییر کانی واریسیت به وجود آمده اند.در ایران و در بخش روباز معدن سرب و روی کوشک بافق یزد نیز همین ارتباط مشاهده می شود. قیمت آن می تواند تا کیلویی 100 الی 400 هزارتومان بر حسب کیفیت خود باشد.

کانی واریسیت از جیدیت سبکتر است، طیف رنگ سبز آن از کریزوپراز کمتر است و مانند فیروزه و کریزو کلا رنگ آبی ندارد. طبق یک پژوهش تخصصی توسط کالس و همکاران (1984 Cales et al) جهت تعیین منشا رنگ سبز در کانی واریسیت از سه مکان مختلف PannectFrance ; Sarrabus , Sardinia ; Ervedosa , Portugal نمونه برداری و با استفاده از EPR اسپکتروسکوپی آنها را بررسی کردند و مشخص شد که این نمونه ها حاوی مقادیر کمی از عناصر، Cr، و Fe هستند.

همچنین در این پژوهش مشخص شد که ساز و کار دقیق برای وجود و دلیل رنگ سبز در واریسیت هنوز وجود ندارد. با این حال عامل این رنگ می تواند وجود هشت سطحی های Cr در واریسیت باشد. همچنین مشخص شد که یون های آهن سه ظرفیتی تنها یک باند جذب ضعیف ایجاد می کنند و یون های وانادیم سه بار مثبت به تشکیل رنگ سبز منجر نمی شوند.

طیف های رزونانس پارامغناطیسی الکترونی نشان می دهد وجود مقادیر جزئی ppm) 300 - 500) از گروه های وانادیل که جایگزین آلومینیم می شوند می توانند از عوامل رنگ زا باشند. در پژوهش های انجام شده عدم وجود وانادیم سه بار مثبت نشان می دهد که شرایط محیط تشکیل این کانی نیز اکسایشی بوده است. مطالعات کیفی اولیه بر اساس مشاهدات طیفی نشان داد که رنگ سبز واریسیت به دلیل وجود *Cr است.

, در سال 1966 بر اساس مطالعات فوستر و شالر (1966 Foster and Schaller) بر روی نمونه های واریسیت از ناحیه آرکانزاس (Arkansas) مشخص شد که رنگ سبز واریسیت به مقدار کمی به حضور V+4 و Cr+3 مربوط می شود. این عدم اطمینان در تشخیص علت رنگی به دلیل موقعیت تصادفی باند های جذبی کروم و وانادیم سه بار مثبت است و این پدیده در کانی های دیگری همچون گارنت، اسپودومن، بریل، و مسکوویت مشاهده می شود.