کانال سوئز

کانال سوئز آب‌راهی به طول 192 کیلومتر است که دریای مدیترانه را به دریای سرخ وصل می‌کند. احداث کانال سوئز پس از یک‌دهه و در سال 1869 خاتمه یافت. این کانال در غرب صحرای سینا و شمال شرق کشور مصر واقع شده‌است. آبراه سوئز به عنوان میان‌بُری برای کشتی‌ها و قایق‌هایی که از بندرهای قارهٔ اروپا و آمریکا به سمت بندرهای جنوب شرق آسیا،  شرق آفریقا و قاره اقیانوسیه دررفت‌وآمد هستند، ساخته شده‌است تا ناچار به دور زدن قاره آفریقا یا انتقال زمینی بارها نباشند. کانال سوئز سریع‌ترین مسیر کشتی‌رانی بین اروپا و آسیا‌ست. چیزی حدود 7 درصد کل تجارت دریایی دنیا از این کانال انجام می‌شود. این کانال یکی از منابع اصلی درآمد ارزی کشور مصر است.

در نیمه راه، دریاچه المره، کانال را به دو شاخه تقسیم می‌کند. قسمتی از کانال در شمال دریاچهٔ اَلمُرهَ واقع می‌باشد و قسمتی در جنوب این دریاچه قرار دارد. کانال سوئز میانبری است برای کشتی‌هایی که از اروپا به سوی آسیا روانه می‌شوند. پیش از احداث کانال، کشتی‌ها برای رفتن از اروپا به آسیا، ناچار بودند تا دماغه امید نیک در جنوبی‌ترین بخش قاره آفریقا پیش روند و یا این که بارهای کشتی‌ها را پس از تخلیه در ساحل دریای مدیترانه، از راه زمینی به شهر سوئز در ساحل دریای سرخ رسانده و با کشتی دیگری از دریای سرخ به کشورهای آسیایی بفرستند.

واضح است که وجود کانال سوئز کمک زیادی به رشد تجارت کشورهای واقع در شرق و غرب عالم می‌کند، بررسی درآمدهای کانال سوئز در سال 2014م نشان می‌دهد این رقم از مرز 5 میلیارد دلار گذشته است. برای درک موقعیت تجاری کانال سوئز کافی است نگاهی به درآمد ماه می‌کانال سوئز در سال 2015م که رقمی برابر با 508 میلیون دلار است بیندازیم. براساس گزارش‌ها این عدد بالاترین رقم به‌دست آمده در یک ماه از زمان احداث این کانال به حساب می‌آید.

منبع درآمد مصر
کانال سوئز پس از گردشگری، دومین منبع درآمد دولت مصر به حساب می‌آید. دولت مصر بابت عوارضی که از کشتی‌های عبوری از کانال دریافت می‌کند تاکنون میلیاردها دلار عایدی داشته است. درآمد این کشور از کانال سوئز در حال حاضر به رقم 5 میلیارد دلار می‌رسد، مقامات مصری امیدوارند این درآمد را تا سال 2023م به رقم 13/5میلیارد دلار برسانند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که انقلاب 2011م مصر و تنش‌هایی که به دنبال آن در این کشور رخ داده تأثیر قابل‌توجهی در روند ترانزیت نفت و «ال‌ان‌جی» از طریق کانال سوئز و خط لوله«سامد» نداشته چراکه این کانال یک مسیر مهم ترانزیت نفت و «ال‌ان‌جی» از خلیج‌فارس به اروپا و امریکای شمالی است. برای مثال در سال 2012 میلادی حدود 7 درصد کل محموله‌های نفتی و 13درصد محموله‌های گاز مایع طبیعی جهان از کانال سوئز ترانزیت شده است. خط لوله «سامد» نیز تنها مسیر جایگزین حمل‌ونقل محموله‌های نفت در زمان‌هایی است که نفتکش‌های بارگیری شده بزرگ تر از آن هستند که بتوانند از کانال سوئز عبور کنند. در سال 2012میلادی به دنبال افزایش دوباره صادرات نفتی لیبی پس از جنگ داخلی نرخ عبور محموله‌های نفتی از کانال سوئز به بالاترین رکورد رسید. براین اساس روزانه 2/97 میلیون بشکه نفت در هر دو مسیر از کانال سوئز حمل شده است. این بیشترین میزان نفتی است که تاکنون از کانال سوئز عبور کرده و برابر با 7درصد کل تجارت دریایی نفت در جهان است اما به دلیل تمایل شرکت‌ها در عبور تانکری نفت از کانال سوئز نرخ انتقال محموله‌های نفتی درخط لوله «سامد» در سال 2012م کاهش داشته و به 1/54 میلیون بشکه در روز رسیده است.

عبور محموله‌های گاز مایع طبیعی 
کل محموله‌های گاز مایع طبیعی عبور داده شده از کانال سوئز در سال 2013میلادی 13درصد کل تجارت جهانی «ال‌ان‌جی» بوده که البته این رقم در سال 2012 میلادی 18درصد اعلام شده بود. کاهش صادرات «ال‌ان‌جی» قطر به اروپا و ایالات متحده امریکا و کاهش صادرات «ال‌ان‌جی» یمن به دلیل حملات گسترده به سیستم‌های خط لوله گاز دلیل اصلی این کاهش گزارش شده است.

تأثیر بسته شدن احتمالی کانال سوئز بر بازار جهانی 
اگرچه تاکنون تنش‌های سیاسی داخلی مصر تأثیر چندانی بر روند انتقال محموله‌های انرژی در کانال سوئز نداشته اما هنوز هم این تنش‌ها خطری جدی به شمار می‌روند و ارتش مصر تلاش دارد که با همه قوا از امنیت این کانال محافظت کند. چنانچه کانال سوئز و خط لوله«سامد» بسته شوند نفتکش‌ها ناچارند که از جنوبی‌ترین نقطه قاره افریقا و دماغه «امیدنیک» دور بزنند. در این صورت حدود 2700 مایل به سفر نفتکش‌ها از عربستان سعودی تا ایالات متحده امریکا اضافه می‌شود که علاوه بر طولانی شدن زمان سفر دریایی هزینه زیادی در بر خواهد داشت. از سوی دیگر سفر به دور قاره افریقا طول سفر دریایی به اروپا را 15روز و طول سفر دریایی به امریکا را 8 تا 10 روز افزایش خواهد داد. نتیجه اینکه توسعه کانال سوئز به‌طور قابل ملاحظه‌ای به احیای دوباره اهمیت اقتصادی کانال سوئز به عنوان یک شاهراه حیاتی در سیستم بازرگانی بین‌المللی کمک خواهد کرد.