هدف و قلمرو اینکوترمز

اینکوترمز:
با در نظر گرفتن تئوریهای کلاسیک و نوین بازرگانی بین الملل ضرورت معامله و مبادله بین کشورها امری اجتناب ناپذیر است.

کشورها از گذشته های دور به انجام مبادلات برون مرزی تمایل داشته و علاوه بر تامین نیازها و دستیابی به کالاها و خدماتی که در سایر نقاط جهان تولید و عرضه شده، روند توسعه اقتصادیشان را نیز سرعت بخشیده اند)حقیقی، 1332 (. از آغاز انقلاب صنعتی با توجه به پیشرفتهای فنی و اقتصادی، به ویژه توسعه روز افزون ارتباطات، همواره بر حجم مبادلات جهانی افزوده شده و تجارت بین المللی به شکل پیشرفته و مدرنتر از گذشته ادامه یافت.

استفاده از ابزارهای ارتباطی الکترونیکی همچون اینترنت تعامل بین طرفین در اقصی نقاط دنیا را در کمترین زمان ممکن مقدور نموده اند و کشتی های بزرگ تجاری که بعضی انواع آنها تا 10222 کانتینر را جابجا می نمایند امر تجارت را تسهیل نموده اند.

به موازات افزایش جمعیت و رشد اقتصادی در کشورهای جهان، حجم و ارزش صادرات و واردات کشورها به شکل تصاعدی در حال افزایش است. شروع این حرکت عظیم از اوایل قرن بیستم بود و در سال های جاری با رشد فزاینده ادامه دارد.

از آنجا که در اینگونه معاملات دست کم دو طرف از دو کشور مجزا درگیر معامله می شوند این امر از پیچیدگی های زیادی برخوردار است. ایجاد وحدت رویه و زبان مشترک در مراحل مختلف کار از همان ابتدا جزء دغدغه های اصلی سازمانهای بین المللی مربوطه بود و هر کدام با توجه به تخصص خود سعی نمودند بخشی از کار را سازماندهی نموده و رویه های مشترک بین المللی ایجاد نمایند.

یکی از سازمانهای بین المللی که از همان ابتدا سعی نمود نقش فعالی در این زمینه ایفا نماید اتاق بازرگانی بین المللی بود.اتاق که خود در سال 1111 تأسیس شد نهادی بین المللی است که در واقع نماینده بنگاه های اقتصادی در سراسر دنیا می باشد و سعی مینماید از منافع تجار در برابر دولت ها حمایت نماید.با گذشت زمان اتاق بازرگانی بین المللی کمیته های تخصصی متعددی را تشکیل داد و در جهت اهداف خود حرکت نمود. یکی از اهداف اساسی اتاق بازرگانی بین المللی تهیه و تدوین قوانین استاندارد بین المللی ناظر بر تجارت بین الملل می باشد.

کمیته های تخصصی مختلف در طول دهه های گذشته تلاش زیادی نموده اند و سعی کرده اند مشکلات و موانع تجارت را رفع نموده و زبان مشترکی بین کشورهای مختلف ایجاد نمایند. همان گونه که ذکر گردید کشورهای مختلف دارای فرهنگ، زبان، قانون و سیستم تجاری خاص خود می باشند و تأثیر این تفاوت ها در بروز اختلافات تجاری بسیار زیاد می باشد.

برداشتهای مختلف از تعهدات و مسئولیت های طرفین که ناشی از اختلافات مذکور می باشد گاهی اوقات تبدیل به دعواهای حقوقی بازرگانی بین المللی مهمی می شود.همچنین بازرگانی بین المللی از فرایند پیچیده ای برخوردار است و در مقایسه با بازرگانی داخلی بسیار سخت تر و توام با ریسک، هزینه و مسئولیت های بیشتری برای هر دو طرف می باشد.

بنابراین در این فرایند علاوه بر بحث هزینه های مترتب، موضوعاتی همچون تعهدات یا مسئولیت ها و ریسک نیز از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.بر این اساس اتاق بازرگانی بین المللی در سال 1131 برای اولین بار سعی نمود با تدوین شرایط بازرگانی بین الملل نحوه تقسیم هزینه ها، مسئولیت ها و ریسکهای معامله بین طرفین را در قالب چند اصطلاح استاندارد و مشخص مطرح نماید.

این شرایط به نام اینکوترمز شهرت یافت و در زبان فارسی بعضی اساتید بازرگانی بین الملل این واژه را به "شرایط بازرگانی بین الملل" و بعضی دیگر به "اصطلاحات بازرگانی بین الملل" ترجمه نمودند.تدوین اینکوترمز در واقع از دهه 1122 میلادی آغاز گردید و در سال 1123 جزوه ای تحت عنوان شرایط تجاری 1 توسط اتاق بازرگانی بین المللی منتشر شد.

این جزوه بعدها پایه ای برای انتشار اینکوترمز 1131)شامل 1 شرط(شد)راشدی، 1331 (.اینکوترمز بعداً در سال های 1103)شامل 3 شرط(، 1111)شامل 12 شرط(، 1111)شامل 11 شرط(، ، 1132)شامل 11 شرط(، 1112)شامل 13 شرط(، و نهایتا در سال 2222)شامل 13 شرط(، به منظور انطباق با روشهای معمول تجارت بین المللی جاری مورد بازنگری قرار گرفت.علت اصلی بازنگری مکرر اینکوترمز نیاز به تطبیق آن با روش معمول تجاری روز می باشد.

در بازنگری اینکوترمز در سال 1112 شرایط مربوط به وظایف فروشنده در تهیه مدارک تحویل)کالا( اجازه داده شد. در مواردی که طرفین با ارتباط اکترونیکی موافقت کرده اند، پیام های اکترونیکی) EDI ( جایگزین اسناد کاغذی می شود. همچنین اتاق بازرگانی بین الملل تلاش می نماید تا تهیه و ارائه اینکوترمز به نحوی بهبود یابد تا موجب تسهیل در کاربرد عملی آن گردد.

هدف و قلمرو اینکوترمز:

هدف از اینکوترمز ارائه مجموعه ای از مقررات بین المللی برای تفسیر متداولترین اصطلاحات مورد استفاده در تجارت خارجی است. و بدین ترتیب از چندگانگی تفسیر این اصطلاحات در کشورهای مختلف پرهیز می شود یا حداقل تا میزان قابل ملاحضه ای کاهش می یابد.

اغلب طرفین قرارداد از روشهای تجاری مختلف کشور مقابل بی اطلاع هستند. این موضوع می تواند موجب سوء تفاهم اختلاف و دعوی حقوقی و اتلاف وقت و پول ناشی از آنها شود.بنابر مطالب ذکر شده می توان اهداف و کارکردهای زیر را برای اینکوترمز متصور بود.

• مشخص کردن مسئولیتهای خریداران و فروشندگان در انجام معاملات.
• ایجاد رویه و ظوابط معین در نظام مبادلات بین المللی.
• برقراری و حاکم نمودن قواعد و قوانین یکسان در محاکم حقوقی.
• کاهش اختلافات و تنشها بین خریداران و فروشندگان.
• تسهیل انجام مبادلات بین المللی.