سنگ ساتین اسپار و کاربرد آن

اکتشاف گوهرسنگ ساتین اسپار (Satin Spar) برای اولین بار در ایران در استان فارس می تواند الگویی برای اکتشاف آن در سایر سازندهای تبخیری کشور باشد. با احداث کارگاههای گوهرتراشی و استفاده از ساده ترین ابزار جهت تولید انواع نگین و وسایل تزئینی مرتبط با این گوهرسنگ، می توان باعث ایجاد کارآفرینی و اشتغال پایدار در کشور شد. صادرات این ماده معدنی به عنوان گوهرسنگ درآمد و ارزآوری بیشتری برای کشور خواهد داشت.

کلسیت-ساتین اسپار اولین مادهای بود که با نام ساتین اسپار نامگذاری شد، نامی که اکنون با انواع مشابهی از ژیپس در ارتباط است. کلسیت-ساتین اسپار یک فرم فیبری سخت از کلسیت است که پالیش پذیری بسیار عالی داشته و می تواند جالی زیبا و جذابی را به نمایش درآورد. این گوهرسنگ نخستین بار در سال های آخر قرن 11 میلادی در نزدیکی آلستون در کامبریا، انگلستان یافت شد و برای مدتی کوتاهی تا سال 1820 تبدیل به یک سنگ تزئینی بسیار مشهور شد.

با تراش دامله گوهرسنگ ساتین اسپار (CaSO4.2H2O) می توان نگینهایی با خاصیت نوری کتویانسی یا چشم گربه ای جذابی ایجاد کرد. نامهای دیگر گوهرسنگ ساتین اسپار عبارتنداز: سریکولیت، اطلس سایدنسپات و ساتین ژیپس، ساتین اِستون، پلیستر اِستون اسپار. وزن مخصوص ساتین اسپار کمتر از ژیپس و برابر با 1.52 تا 1.53 و سختی آن 2 است. جلای ابریشمی و مرواریدی دارد و در سیستم مونوکلینیک متبلور می‌شود.

سلنیت و رُزصحرا هم نوعی ژیپس هستند که با ساتین اسپار تفاوتهایی از جمله در میزان استحکام، شفافیت بلورها، آرایش و تجمعات بلوری دارند. در تعریف یک گوهرسنگ ویژگیهای سختی، دوام و زیبایی از مؤلفه های مهم هستند اما گاهی وجود یک خاصیت نوری و پدیده گوهرشناختی در یک کانی می تواند بسیار قابل توجه باشد و آن کانی معمولی را در گروه گوهرسنگها جای دهد.

کانی ژیپس با وجود سختی 2 نمی تواند به عنوان یک گوهرسنگ شاخص پذیرفته شود، کانی ساتین اسپار نیز همان ترکیب و سختی مشابه ژیپس را دارد اما با داشتن پدیده نوری چشم گربه ای و یا به تعبیری درخشش شناور و همچنین بلورهایی بزرگ بیش از 151 سانتی متر طول و 51 سانتی متر عرض (در منطقه مورد مطالعه) توانسته است از ژیپس متمایز گردد.

گوهرسنگ ساتین اسپار در نمونه دستی بسیار شبیه به گوهرسنگ یولکسیت از گروه بورات ها است، کانی یولکسیت به دلیل پدیده های نوری غیر معمول و خاص به "سنگ تلویزیون" معروف است، هر بلور فیبری نازک آن به عنوان یک فیبر نوری عمل می‌کند و نور در طول آن توسط بازتاب داخلی منتقل می‌شود. نوشته هایی که در زیر سنگ قرار داده شود، روی سطح آن ظاهر می شوند.