از مهم ترین تجهیزات صنایع نفت، گاز، پتروشیمی مبدل های حرارتی است که دوره های مشخصی برای رسوب زدایی آنها تعریف شده و غلب با واترجت رسوب زدایی انجام می شود.یکی از مهم ترین تجهیزات صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، پالایشگاه و نیروگاه ها مبدل های حرارتی یا heat exchanger است که نقش انتقال حرارت را ایفا می کنند.
داشتن راندمان بالا در این تجهیزات، تأثیر به سزایی در افزایش راندمان کل فرایند تولید دارد. از مهم ترین عوامل کاهش راندمان در یک مبدل حرارتی، رسوب گیری آنها می باشد. به همین علت در هر صنعتی که از این تجهیزات استفاده می کند، دوره های زمانی مشخصی برای رسوب زدایی و شستشوی مبدل حرارتی تعریف شده که با ابزار های مختلف از جمله واترجت تمیزکاری و رسوب زدایی انجام می شود.
به مرور زمان، به دلیل انباشته شدن موادی روی سطحی که در تماس با سیال است، مقاومت حرارتی لوله ها افزایش پیدا کرده و انتقال حرارت کاهش می یابد. با افزایش این مواد یا رسوبات، انتقال حرارت به شدت کاهش یافته هزینه گزافی را بابت کاهش تولید تحمیل می نماید.
استاندارد TEMA برای طراحی مبدل ها ضریبی را ارائه داده که بتوان تا مدتی از این تجهیزات به طرز قابل قبولی استفاده نمود تا اینکه مجددا مبدل از مدار خارج شده و رسوب زدایی شود.
عوامل ایجاد رسوب
شستشو و نگهداری (Cleaning and Maintenance)
با توجه به هزینه های تحمیلی بر اثر رسوب گیری مبدل ها و لوله های انتقال مواد که جزیی از فرایند تولید می باشند، می بایست در زمان های معین، عملیات اورهال (over haul) و رسوب زدایی انجام شود.
سخت ترین بخش تمیز کردن، نظافت مجموعه tube bundle از مبدل های حرارتی پوسته - لوله ای است. تعداد زیاد لوله باریک که باید سطح داخلی و بیرونی آن در زمان کوتاه اورهال تمیز شود کار را برای پیمانکاران مشکل می سازد.
قسمت بیرونی لوله های مبدل حرارتی با واترجت صنعتی و با استفاده از گان تمیز می شوند. داخل لوله ها که در برخی صنایع اغلب با مواد پلیمری و خیلی سخت چوک شده اند به راحتی تمیز نمی شوند.