خطرات معمول محمولات فله ای برای کشتی های فله بر کدامند؟

کشتی های اقیانوس پیما نمایانگر کارآمدی و غالبا تنها روش حمل محمولات فله ای و کالاهای اساسی و صنعتی در حجم زیاد, می باشند. فله برها در اقتصاد جهانی , نقش بزرگی را ایفاء می کنند. کشتی های فله بر محمولات خشک وجامد , خود به تنهایی غالب تولیدات و محصولات را تحت پوشش قرار می دهند. برخی از معروفترین محمولات فله همچون ذغال , سیمان , غلات , گچ , سولفور , آهک , انواع کود (شیمیایی و طبیعی) , سنگ آهن و شکر… هستند. این محمولات عموما هیچ نوع بسته بندی ندارند و در حجم زیاد ولی در انبار های کشتی ها حمل می شوند.

خیلی از محمولات فله ای همچنین جزو کالای خطرناک طبقه بندی می شوند که در هنگام بارگیری , حمل در دریا , و تخلیه , توجه و نظارت خاصی را نیاز دارند. حمل محمولات فله جامد و خشک, دارای پتانسیل خطرات خاصی هستند بنابر این نیازمند و مستلزم بارچینی درست و صحیح می باشند.بجز خطر جابجا شدن محموله در انبارها و نیز خطر مایع شدن بخاطرآب فراوان که قبلا" در خصوص این دو مقوله بحث شد , خطرات دیگر محمولات فله ای برای کشتی های فله بر به شرح ذیل می باشند:

پرت شدن و افتادن محموله از ارتفاع زیاد

محمولاتی نظیر سنگ آهن , سنگ کوارتز , قراضه آهن , دارای چگالی و تراکم بالایی هستند. در حین عملیات به ویژه عملیات بارگیری یا تخلیه امکان سقوط چنین محمولاتی از ارتفاع بالا وجود دارد.محموله ممکن است یا از روی تسمه نقاله مخصوص بارگیری و یا از لابلای چنگک های جرثقیل ها بر روی عرشه کشتی سقوط کند.کارگران یا پرسنلی که روی عرشه کشتی کار می کنند اگر با تکه ای قابل توجه از این بار بر اثر سقوط برخورد کنند , به طور حتم شدیدا" زخمی خواهند شد. شدت زخمی شدن آنها , متاسفانه , ممکن است حتی به مرگ آنها منجر شود.

عملیات بارگیری , بار چینی و حتی تخلیه همیشه بایستی توسط افراد متخصص و مسئول مرتبا" نظارت شود و مراقبت نمایند که پرسنل غیر مرتبط و افراد غیر حرفه ای در محوطه کارگاهی و روی عرشه کشتی حضور پیدا نکنند.اشخاصی که مستقیما" با عملیات بارگیری یا تخلیه سر و کار دارند بایستی لباس های مخصوص شامل کلاه ایمنی , کفش های پنجه آهنی و جلیقه های شب رنگ و قابل رویت به تن کنند.

گرد و خاک

گرد و خاک یکی از خطرات معمول در کشتی های فله بر می باشد. بسیاری از محمولات فله ای به طور طبیعی دارای خاک هستند. ذرات خاک به دلیل اینکه بسیار ریز هستند به راحتی وارد دستگاه تنفسی انسان می شوند. اگر این امراتفاق بیافتد تأثیر مهلک و خطرناکی روی سلامتی انسان می گذارد.هر کسی که روی عرشه چنین کشتی هایی (که محمولاتی مانند سیمان ,آهک , گچ , یا حتی محمولاتی مثل ذرت , گندم …. حمل می کنند) کار بکند بدون شک در معرض گرد و خاک زیادی خواهد بود. گرد و خاک سبب عطسه و ناراحتی و سوزش چشم ها می شود.

تاجایی که امکان پذیر است بایستی از گرد و خاک دوری شود. و اگر کسی یا کسانی ناچارا" در معرض گرد و خاک بودند بایستی ماسک های مخصوص و محافظ صورت استفاده کنند. آنهایی که باید در جریان عملیات بارگیری یا تخلیه چنین محمولاتی روی عرشه کشتی یا انبار های کشتی حضور داشته باشند یا با وسایل دستی به کار جارو کردن و یا حتی با دستگاه فشارهوا مشغول تمییز کردن و پاکسازی هستند , بایستی از وسایل دهان بند طبی و مخصوص گرد و خاک , استفاده نمایند. و وقتی که اینگونه تجهیزات از گرد و خاک پوشانده شد فورا" فیلتر های آن را باید عوض کرد. ماشین آلات روی عرشه هم بایستی بنحو احسن مراقبت شوند چرا که آنها شدیدا" تحت تأثیر گرد و خاک قرار گرفته و آسیب می بینند.

آسیب سازه ای و ساختاری

محمولات سنگین وزن بر ساختار و سازه ی کشتی ها تأثیر شگرفی دارند. لذا احتمال آسیب جدی در این خصوص وجود دارد. محمولات دارای چگالی و تراکم بالا ممکن است که فضای کوچکی را اشغال کنند لیکن با ضریب جای گیری خیلی کم فشار زیادی را به انبار ها وارد می کنند. بنابراین کف انبارهای کشتی ها بایستی قدرت تحمل محمولاتی مانند بوکسید , سنگ آهن , خاک نیکل و غیره را داشته باشد. وزن محموله نباید بیشتر از قدرت تحمل کف انبار ها باشد. قدرت تحمل کف انبارها یا ( Tank Top Strength) در دفترچه راهنمای هر کشتی درج شده است.

منظور از ضریب جای گیری یا همان Stowage Factor)) مقدار فضایی است که یک محموله اشغال می کند. و آن اگر محموله وزنی باشد طبیعتا" جای کمتری را اشغال می کند مثل ذغال سنگ و اگر حجمی باشد جای بیشتری را اشغال خواهد نمود مثل ذرت. به عبارت دیگر برای بارگیری یک تن ذرت در یک متر مکعب جا, فضای بیشتری نسبت به یک تن ذغال سنگ , نیاز دارد ,آن را ضریب جای گیری می گویند.

بارگیری مازاد بر قدرت تحمل کف انبار ها (Tank top strength) باعث می شود بر ساختار و سازه کشتی ها فشار نامطلوب بگذارد.همچنین این امر ( بارگیری بیش از قدرت تحمل کف انبار ها) سبب می شود کف دو جداره , دیواره های عرضی , برآمدگی و لبه دریچه های انبارها و حتی خود دریچه های انبارها , چهارچوب اصلی و نهایتا" به انبار ها فشار غیر متعارف وارد شود.پخش و صاف کردن غیر حرفه ای و ناقص برخی از محمولات فله ای در داخل انبار ها ممکن است به انحنای شدید و فشار مستقیم به کشتی ها منجر شود.

نقصان و کم شدن اکسیژن

حمل دریایی محمولات فله ای فراورده شده و تولید شده از طبیعت مثل چوب , خمیر کاغذ , محصولات کشاورزی ممکن است موجب شود تا بسرعت اکسیژن موجود در آنها کم شده و در نتیجه تشکیل دی اکسید کربن یا گاز کربنیک , گردد.بنابر این محمولات ظاهرا" بی خطر نیز ممکن است شرایط خطرناک و تهدیدآمیز بر زندگی انسانها را رقم بزنند. انبار های کشتی های فله بر و سایر قسمتهای محل کار و زندگی کارکنان (چنین کشتی ها) , نمونه بارز تجمع چنین گازهای خطزناک می باشد.

حوادث و اتفاقات مهلک برای کارکنان کشتی و در اثر ورود به چنین محوطه هایی که تهویه کامل صورت نمی گیرد, کاملا" متصور است.کنوانسیون و قانون حمل سالم محمولات فله جامد ( IMSBC Code) محمولات زیر را جزو محمولاتی عنوان می کند که اکسیژن آنها بسرعت کم شده و در عوض گاز کربنیک متساعد می کنند عبارتند از ذغال , آهن اسفنجی , کنستانتره سولفید , نیترات آمینیوم (که کاربرد کشاورزی و کود شیمیایی دارند) , سولفید هیدروژن , هیدرو کربن و تخم کتان پوست کنده …...

ورود افراد به مکانهای سربسته فقط در صورت نصب و وجود وسائل تهویه کننده مناسب و همچنین سنجش دائم هوای آن مکان توسط ابزارهای مخصوص , جائز است. ورود اضطراری به چنین مکانهایی صرفا" با تجهیزات و دستگاه تنفس اتوماتیک یا ( SCBA) , امکان پذیر می باشد. برخی از محمولات نیز در محوطه انبار ها اکسیژن مصرف می کنند. مثال آشکار آن زنگ زدن محمولات تراشه ها و براده های فولادی , می باشد.همچنین برخی از غلات نیز ممکن است باعث کم شدن اکسیژن در محوطه تردد کارکنان یا در داخل انبار ها شوند.توضیح اینکه کلمه (SCBA) مخفف کلمات (Self- contained breathing apparatus) یا دستگاه تنفس اتوماتیک, می باشد.