اجزای دستگاه طیف سنجی یا اسپکتروفتومتری

منبع نور یا لامپ اسپکتروفتومتر

تولید انرژی تابشی در اسپکتروفتومتری از منبع نور انجام می شود که به شکل ممتد با طول موج گسترده از آن خارج می شود. در این دستگاه از لامپ دوتریم برای تولید نور فرابنفش (طول موج 190 تا 320 نانومتر) و لامپ تنگستن (هالوژنی) برای تولید نور مرئی و مادون قرمز (طول موج 320 تا 1100 نانومتر) استفاده می شود. تغییر دما در طیف خارج شده از منبع نور تأثیر می گذارد، به همین دلیل برای جلوگیری از تغییر طیف نوری، تنظیم دقیق ولتاژ امری ضروری می باشد.

سیستم کنترل ولتاژ

برای جلوگیری از نوسان شدت نور خروجی و ثابت ماندن آن، باید سیستم تنظیم کننده ولتاژ ورودی نصب شود. در اسپکتروفتومترهای دو شعاعی امروزی با شکست نور توسط آینه و عبور آن از دو مونوکروماتور، می توان از خطای حاصل از تغییرات ولتاژ جلوگیری کرد.

مونوکروماتور

منشور یا سیستم گریتینگ موجود در مونوکروماتور، نورهای لامپ را تبدیل به پرتوهای تک رنگ می کند. مونوکروماتورهای به صورت شیشه های رنگی، با جذب بخش اعظم پرتوها، مجوز عبور فقط برخی از طول موج ها را ممکن می سازند. پهنا و عرض شکاف مونوکروماتور که در اسپکتروفتومترهای ساده، ثابت و در اسپکتروفتومترهای پیچیده متغیر و قابل تنظیم می باشد، عرضی نوری که به نمونه و مرجع می تابد را تعیین می کند.

سیستم منشوری

با متفاوت بودن ضریب شکست، نور در منشورهای هرمی با لبه های تیز، تجزیه می شود. پراکندگی و انتشار نور در منشورها که به درجات مختلف می باشد، در طول موج های نور قرمز، کم و در طول موج های نور بنفش یا آبی، بیشتر می باشد. شکست نور برای طول موج های کم در منشور زیاد است.

سیستم گریتینگ

سیستم گریتینگ دارای صفحه ای است که دارای شکاف های موازی بوده و این صفحه صیقل داده شده است. طیف های موازی نتیجه عبور نور از این سیستم می باشد. همان طور که می دانیم تقویت طول موج ها را در صورت هم فاز بودن و حذف آن ها را در صورت ناهم فاز بودن خواهیم داشت. با چرخش سیستم منشوری یا گریتینگ می توان باعث هدایت طول موج دلخواه از شکاف به بیرون شد.

دتکتور یا آشکارساز

تبدیل انرژی نورانی به الکتریکی توسط آشکارسازهایی که در سطح خارجی خود دارای فتوسل های حساس به نور می باشند، انجام می شود. طرز کار این فتوسل ها بدون نیاز به ولتاژ خارجی و از طریق برخورد نور به آن ها می باشد. اما در صورتی که به جای فتوسل از فتوتیوب ها استفاه شود، نیاز به ولتاژ خارجی می باشد. در فتوتیوب ها، مدار خارجی اندازه گیری الکترون های خارج شده از کاتد و جمع شده در آند را بر عهده دارد.

صفحه نمایشگر

این صفحه نمایشگر می تواند داده ها را به شکل قابل قرائت برای آزمایشگر نشان دهد. شدت نور بر حسب جذب نور به شکل نموداری در این صفحه مانیتور (گالوانومتر یا صفحه کامپیوتر) نشان داده می شود. البته در برخی از اسپکتروفتومترها صفحه نمایشگر می تواند غلظت را مستقیم نشان دهد.