عنصر بریلیوم چیست؟

عنصر بریلیوم در جدول تناوبی عناصر با نماد شیمیایی Be شناخته می شود. عدد اتمی عنصر بریلیوم 4 است و در گروه فلزات قلیایی خاکی قرار گرفته است. عنصر بریلیوم در گروه و دوره دوم جدول مندلیف با عدد جرمی 9.012182 جای دارد. عنصر بریلیوم فلزی دو ظرفیتی با رنگ سفید متمایل به خاکستری است. این فلز نقطه ذوب بالایی داشته و سخت و سبک است. لازم به ذکر است که عنصر بریلیوم از عناصر شیمیایی سمی بشمار می آید. کاربرد عنصر بریلیوم به عنوان عامل آلیاژساز در تولید بریلیوم-مس، عکس برداری با اشعه x، در صنایع هسته ای و… وجود دارد.

در سال 1797 میلادی در حین آنالیز گونه ای مختلف از بریل، واکوئولین اکسید بریلیوم را کشف نمود. در سال 1828 نیز بوسی و ووهلر به طور جداگانه توانستند با احیا کلرید بریلیوم توسط پتاسیم به بریلیوم فلزی دست یابند.در سال 1899 لبیو از طریق الکترولیت نمک مذاب به بریلیوم فلزی دست یافت. اما تولید صنعتی عنصر بریلیوم از سال 1916 در چندین کشور آغاز شد.

در حدود سال 1950 تقاضا برای استفاده از بریلیوم با پیشرفت راکتورهای هسته ای افزایش یافت. خواص هسته ای و چگالی پایین عنصر بریلیوم آن را برای شرایط ناپایدار راکتورهای هسته ای مناسب ساخته است. این عنصر می تواند در راکتورهای هسته ای موجود در هواپیما، سفینه ها، کشتی ها و زیر دریایی ها بکار رود.

توجه شود که این ماده نباید به طور همزمان در معرض اشعه رادیو اکتیو و گرما قرار گیرد. در غیر اینصورت خواص نامطلوبی از خود نشان می دهد. مصرف عنصر بریلیوم در این مواقع موجب متورم، ترد و شکننده خواهد شد.تا پایان سال 1950 به این ماده به عنوان یک ماده ساختمانی در صنایع فضایی و هوایی توجه زیادی شد و علت مصرف عنصر بریلیوم به عنوان یک ماده ساختمانی، خواص مکانیکی و حرارتی وابسته به وزن این فلز می باشد. اما امروزه بیشتر مصرف و کاربرد عنصر بریلیوم تولیدی جهت اهداف نظامی است.

چرا عنصر بریلیوم یون تشکیل نمی دهد؟

این عنصر سر گروه فلزات قلیایی خاکی است اما خواص منحصر به فردی دارد. شعاع اتمی در این ماده نسبت به سایر هم گروهی های خود بسیار کوچک است. این شعاع کوچک سبب می شود که این اتم ها نتوانند بار مثبت را بر روی خود پخش و تحمل کنند. درواقع کوچک بودن زیاد و نزدیکی لایه ظرفیت به هسته باعث شده تا الکترون های لایه طرفیت نتوانند جدا شوند. بنابراین تشکیل کاتیون میسر نخواهد شد. نزدیکی زیاد به هسته منجر شده تا تنها اجازه به اشتراک گذاشتن آن ها داده شود.

عنصر بریلیوم فلزی سمی است و با عدد اتمی 4 در گروه و تناوب دوم جدول تناوبی قرار دارد. عنصر بریلیوم دو ظرفیتی، سبک و سخت بوده و بیشتر به عنوان سخت کننده در آلیاژ ها استفاده می شود. جالب است بدانید در بین فلزات سبک، برلیوم یکی از بالاترین نقاط ذوب را داراست. هدایت حرارتی عالی و غیر مغناطیس بودن از دیگر خواص عنصر بریلیوم است. این عنصر در مقابل اسید نیتریک قوی نیز مقاوم است. هنگامی که این عنصر در دما و فشار استاندارد و در معرض هوا قرار می گیرد، در برابر اکسید شدن مقاومت می کند.

البته انگیزه تحقیق صنعتی روی آلیاژ عنصر بریلیوم چندان قوی نیست. زیرا حلالیت بیشتر عناصر در بریلیوم جامد، کم است. مس، نیکل، آهن، نقره و پلاتین حلالیتی بین یک تا ده درصد مولی، در دماهای بالا دارند. بیشتر فلزات با این ماده ترکیبات بین فلزی تشکیل داده که اغلب بسیار شکننده اند.