روش های مختلفی برای به وجود آمدن یونها وجود دارد. به عنوان مثال، برخورد خود به خودی بین مولکول های یک مایع یا ترکیب مایع - گازی می تواند منجر به حذف یکی از الکترون ها از اتم/مولکول شود. درنتیجه این منجر به تشکیل یک یون با بار مثبت و یک الکترون آزاد می شود.این نوع یونیزاسیون معمولا با عنوان یونیزاسیون فیزیکی شناخته می شود. الکترون آزاد نیز ممکن است به اتم یا مولکول دیگری متصل شود و در نتیجه یک آنیون با بار منفی جدید ایجاد شود.
یکی دیگر از فرایندهای مهم که از طریق آن می توان یون ها را ایجاد کرد، از طریق فعل و انفعالات شیمیایی است. به عنوان مثال، هنگامی که یک ترکیب یونی مانند نمک در یک حلال مناسب (مانند آب) حل می شود اتم های تشکیل دهنده نمک تجزیه می شوند و یون های آزاد تشکیل می دهند. وقتی نمک معمولی که به کلرید سدیم نیز معروف است در آب حل شود، تجزیه می شود تا کاتیون های سدیم و آنیون های کلرید تشکیل شود.
سایر فرایندهای قابل توجه که از طریق آنها می توان یون ها را تشکیل داد شامل عبور جریان مستقیم از محلول های رسانای خاص است که منجر به تشکیل یون در محلول می شود.همچنین به انحلال آندها از طریق فرآیند یونیزاسیون مقدار زیادی یون آزاد ایجاد می کند.
یونها در فاز گازی به شکل یونهای جداگانه وجود دارند اما در فازهای متراکم به صورت کاتیونها و آنیونها وجود دارند که از نظر الکتریکی ترکیباتی خنثی هستند. این ذرات در محلول ها به صورت الکترولیت وجود دارند و ممکن است برای مهاجرت محدود یا نسبتا آزاد باشند.
یونها در حالت گازی ایده آل که یونهای جدا شده یا برهنه نامیده می شوند فاقد قدرت برهم کنش با سایر ذرات یا محیط اطراف هستند و معمولا تک اتمی هستند یا از تعداد کمی اتم تشکیل شده اند.ویژگی های اولیه یونهای مجزا میزان بار الکتریکی و جرم آنها است. برخی دیگر از ویژگی های یونهای مجزا حساسیت مغناطیسی، قطبی بودن و نرمی/سختی است.
در فازهای متراکم برای یونها می توان اندازه های مشخصی تعیین کرد که به دلیل وجود دافعه قوی مدارهای الکترونی است. ویژگی یونهای موجود در محلول ها با مقادیر ترمودینامیکی از جمله ظرفیت حرارتی مولار استاندارد و آنتروپی مشخص می شود.