ترکیبات عنصر کریپتون

محققان در گذشته فکر می کردند که کریپتون نیز همچون سایر گاز های کمیاب، از لحاظ شیمیایی بی اثر است. ولی تحقیقات در سال 1963 میلادی، نشان داد که بعضی از ترکیبات کریپتون وجود دارند. از جمله این ترکیبات می توان به کریپتون دی فلورید (KrF2) و کریپتون تترا فلورید (KrF4) اشاره کرد. علاوه بر این دو ترکیب، گزارش تایید نشده ای از نمک باریم اکسواسید کریپتون وجود دارد.

یون های چند اتمی +ArKr و +KrH نیز کشف شده اند. همچنین شواهدی مبنی بر وجود دو ترکیب+KrXe و KrXe وجود دارد. ترکیباتی مانند کریپتون هیدرید- سیانید (HKrCN) و هیدرو کرپتو آستیلن (HKrC≡CH) نیز تا دمای 40 کلوین پایدار می باشند. از طرفی دیگر، بلور های کریپتون هیدرید (Kr(H2)4) را می توان در فشار های بالاتر از 5 GPa رشد داد. با مشاهده این ترکیبات، ثابت شده است که کریپتون نیز ترکیبات مختلفی دارد. پس به صورت مطلق بی اثر نمی باشد.

خطرات کریپتون بر روی سلامتی انسان

گاز کریپتون، گازی ساکن و نا متحرک است. این گاز به عنوان ماده ای اختناق آور محسوب می شود. استنشاق غلظت بالای کریپتون باعث تهوع، استفراغ، سرگیجه، درماندگی، کاهش هوشیاری و در نهایت مرگ می شود. مرگ در اثر اشتباه در تصمیم گیری، کاهش هوشیاری، پایین بودن غلظت اکسیژن ظرف چند ثانیه و بدون هیچ عارضه قبلی رخ می دهد.

از جمله نخستین علائم تنفس گاز های خفقان آور، تنفس شدید و احساس خفگی است. در این صورت، هوشیاری کاهش پیدا می کند و در نتیجه هماهنگی ماهیچه ها مختل می گردد. در نهایت تصمیم گیری مختل شده، تزلزل عاطفی رخ داده و به سرعت احساس خستگی به وجود می آید. حال هرچه، غلظت گاز خفقان آور بیشتر شود، باعث تشنج، کمای شدید و مرگ خواهد شد. لازم به ذکر است که تماس با کریپتون مایع می تواند باعث سوختگی کرایوجنیک شود.

کاربرد های کریپتون نیز مانند دیگر گاز های نجیب، به حوزه ساخت لامپ (لامپ های فلوئورسنت، لامپ های معمولی برق و لامپ های ویژه دیگر)، لیزر، عکسبرداری، منابع سوختی و … مربوط می شود. در واقع، این عنصر در ترکیب با دیگر عناصر نجیب مثل آرگون، در تولید و ساخت لامپ های فلورسنت مورد استفاده قرار می گیرد.

این ترکیب باعث کاهش مصرف انرژی و همچنین باعث افزایش نور خروجی می گردد. ترکیب کریپتون با زنون، جهت پر کردن لامپ های رشته ای استفاده می شود. این ترکیب باعث کاهش تبخیر رشته ها و امکان کارکرد در دمای بالاتر می شود. علاوه بر آن، می توان از ترکیب کریپتون با سایر گاز ها، در تولید و ساخت لامپ های درخشان با نور سبز مایل به زرد استفاده نمود.

کریپتون همچون سایر گاز های نجیب در نورپردازی عکاسی کاربرد دارد.کریپتون یونیزه شده، باعث انتشار نور شدید سفیدی می گردد. این ویژگی در ساخت لامپ فلاش دوربین های عکاسی استفاده می شود. این مدل فلاش های دوربین، در عکاسی سریع بکار می روند. پلاسمای کریپتون جهت استفاده در لیزر های پر قدرت گزینه مناسبی است. از طرفی دیگر، لیزر ترکیب کریپتون فلوئوراید در پژوهش های انرژی جوش هسته ای در آزمایش های سری و محرمانه کاربرد دارد.

از خواص ویژه این لیزر می توان به یکنواختی پرتو، طول موج کوتاه و اندازه اسپات قابل تغییر آن اشاره نمود. یکی دیگر از کاربرد های گاز کریپتون، تعیین استاندارد برای واحد بین المللی طول (به ویژه متر) بوده است. به عبارت دیگر در سال 1960 میلادی، در یک توافق بین المللی، واحد متر بر اساس نور خارج شده از یک ایزوتوپ کریپتون تعریف شده است.