عنصر دیسپروزیم از عناصر شیمیایی جدول تناوبی مندلیف بوده و با نماد شیمیایی Dy شناخته می شود. عدد اتمی عنصر دیسپروزیم 66 و عدد جرمی آن 162.5 است. خواص عنصر دیسپروزیم منجر شده است تا در گروه 3 و تناوب 6 جدول تناوبی عناصر جای بگیرد.
از سایر خواص عنصر دیسپروزیم می توان به حالت جامد و رنگ سفید نقره ای آن اشاره کرد. عنصر دیسپروزیم از فلزات واسطه داخلی بوده و در دسته لانتانیدها قرار گرفته است. از کاربرد عنصر دیسپروزیم می توان به ساخت مواد لیزر اشاره نمود. هر کدام از ترکیبات عنصر دیسپروزیم نیز کاربرد ویژه ای برای بشر دارند.
تاریخچه عنصر دیسپروزیم
عنصر دیسپروزیوم از عناصر کمیاب جدول تناوبی بشمار می آید. در سال 1886 شیمیدانی فرانسوی به نام Paul Emile Lecoq de Boisbaudran برای اولین بار توانست عنصر دیسپروزیم را شناسایی نماید. نام عنصر دیسپروزیوم از واژه ای یونانی گرفته شده (dysprositos) که به معنی مشکل به دست آمدن است. اما این عنصر به شکل نسبتاً خالص تا قبل از ابداع روش های تبادل یونی و کاهش فلزنگاری در دهه 60 به دست نیامده بود.
منابع عنصر دیسپروزیم
عنصر دیسپروزیم یکی از عناصر کمیاب دسته لانتانیدهاست. این ماده هرگز به صورت عنصری آزاد دیده نشده است، اما اغلب به همراه اربیم و هولمیم یا سایر عناصر خاکی کمیاب در بسیاری از کانی ها یافته می شود. از جمله کانی های حاوی ترکیبات این ماده می توان به: xenotime، fergusonite gadolinite، euxenite، polycrase، blomstrandine، monazite، bastnasite اشاره نمود. مونازیات و باستنیت مهم ترین منابع این ماده هستند. از طریق فرایند کاهش تری فلوئورید با کلسیم می توان این ماده را تهیه نمود.
خواص عنصر دیسپروزیم عنصر شماره 66 جدول تناوبی