کاربرد عنصر تولیم

تنها ایزوتوپ عنصر تولیم که دارای پایداری است، ایزوتوپ Tm-169با فراوانی طبیعی 100% است. این ماده 31 رادیو ایزوتوپ نیز دارد. پایدارترین رادیو ایزوتوپ عنصر تولیم به ترتیب 171Tm با نیمه عمر 1.92 سال، 170Tm با نیمه عمر 128,6 روز، 168Tm با نیمه عمر 93,1 روز و 167Tm با نیمه عمر 9,25 روز می باشند. سایر ایزوتوپ های رادیو اکتیو نیمه عمری کمتر از 64 ساعت دارند. نیمه عمر بیشتر این رادیو ایزوتوپ ها نیز کمتر از 2 دقیقه است.

این عنصر دارای 14 حالت متا است. حالت فروپاشی اولیه قبل از فراوان ترین ایزوتوپ پایدار یعنی 169Tm جذب الکترون و حالت اولیه پس از فروپاشی 169Tm، کاهش بتا است.محصول فروپاشی اولیه قبل از 169Tm ایزوتوپ های عنصر اربیم و محصول اولیه پس از آن ایزوتوپ های عنصر ایتربیم هستند.

از کاربرد عنصر تولیم می توان به تولید لیزر اشاره نمود. تنها هزینه های بالای تولید، مانع از گسترش سایر کاربرد های تجاری این ماده شده است.لانتانم اکسی برمید به عنصر تولیم برای هدایت قدرت صفحه های فسفری X-ray اضافه می شود. با این کار می توان تماس تشعشعاتی را در حین کار درمانی و دندانپزشکی به حداقل رساند.

لامپ های هالید-فلزی با استفاده از تولیم یدید همراه با دیسپروسیم و هلمیم یدید ساخته می شوند. این لامپ ها در روشنایی استادیوم های ورزشی، سینما ها و نور پردازی صحنه و روشنایی داخلی یا خارجی استفاده می شوند.برخی از لیزر ها از سنگ تولیم، کرومیم، هلمیم، ایتریم و آلومینیوم استفاده می کنند. این لیزر ها در جراحی، دندانپزشکی، تست جو و سنجش از راه دور به کار می روند.شیشه های لیزر تولیمی نیز برای برش و داغ کردن در جراحی باز، لاپاروسکوپی و آندوسکوپی استفاده می شوند.

عنصر تولیم به عنوان ماده ای برای مقابله با جعل و تقلب در اسکناس های یورو نیز به کار می رود.از فلورسانس آبی سولفات کلسیم با دوپینگ Tm در دوزیمتر های شخصی برای نظارت تابش استفاده می شود.وقتی تولیم پایدار (169Tm) در راکتور اتمی بمباران شود، می تواند به عنوان یک منبع تابش در وسایل قابل حمل اشعه ایکس بکار رود.

احتمالا کاربرد ایزوتوپ ناپایدار 171Tm می تواند به عنوان یک منبع انرژی مورد استفاده قرار گیرد.169Tm دارای کاربرد بالقوه در مواد مغناطیسی سرامیکی به نام فریت است. این مواد در وسایل مایکروویو استفاده می شوند.عنصر تولیوم میزان مسمومیت زایی ضعیف تا متوسط ایجاد خواهد نمود. بنابراین در کاربرد این ماده باید با احتیاط رفتار شود. تولیم فلزی به شکل پودر نیز از نظر انفجار و آتش زایی خطرناک است.

نمک های تولیوم محلول ملایم سمی هستند. در صورت تزریق، می تواند باعث تحلیل رفتن کبد و طحال شود. این ماده می تواند باعث نوسان غلظت هموگلوبین نیز شود. نکته جالب این است که آسیب کبدی ناشی از تولیوم در موش های نر بیشتر از موش های ماده است.

به طور معمول انسان سالانه چندین میکروگرم تولیم مصرف می کند. البته باید بدانید که ریشه گیاهان یون تولیوم را جذب نمی کند. ماده خشک سبزیجات اغلب حاوی یک قسمت در هر میلیارد از این عنصر است. گرد و غبار و پودر تولیم هنگام استنشاق یا بلعیدن سمی است و می تواند ایجاد انفجار نماید.