عنصر تولیم چیست؟

عنصر تولیم از عناصر شیمیایی جدول تناوبی مندلیف بوده و با نماد شیمیایی Tm شناخته می شود. عدد اتمی تولیم 69 و عدد جرمی آن 168.93 است. خواص عنصر تولیم موجب شده است تا در دوره 6 و گروه 3 جدول تناوبی مندلیف جای بگیرد.

عنصر تولیم از عناصر واسطه داخلی بوده و در دسته لانتانیدها قرار دارد. از خواص عنصر تولیم می توان به رنگ نقره ای، نرمی، انعطاف پذیری و چکش خواری آن اشاره نمود. کاربرد عنصر تولیم در تولید لیزر مشاهده می شود. ترکیبات عنصر تولیم نیز می توانند خواص و کاربرد های مختلفی داشته باشند.

تاریخچه عنصر تولیم

در سال 1879 دانشمندی سوئدی به نام Per Teodor Cleve موفق به کشف این ماده شد. وجود عنصر تولیم هنگام جستجوی ناخالصی موجود در اکسیدهای سایر عناصر خاکی کمیاب توسط این دانشمند کشف گردید. البته این همان روشی بود که Carl Gustaf Mosander برای کشف سایر عناصر خاکی کمیاب بکار برده بود. Cleve توانست با از بین بردن تمامی ناخالصی های شناخته شده اربیا ( Er2O3) و انجام فرآیند های دیگر دو ماده جدید به دست آورد. یکی از این ترکیبات قهوه ای و ترکیب دیگر سبز بود.

ترکیب قهوه ای رنگ درواقع اکسید هولمیم بود که توسط Cleve هولمیا نامیده شد. ماده سبز نیز اکسید عنصری ناشناس بود. Cleve این اکسید را thulia نام نهاد. نام عنصر تولیم از کلمه Thule گرفته شده است. این کلمه نام باستانی برای سرزمینی افسانه ای در نقطه ای دور دست در شمال (اسکاندیناوی) بوده است.

منابع عنصر تولیم

هیچ گاه این عنصر به صورت طبیعی به شکل خالص وجود ندارد. اما این ماده در مواد معدنی و همراه سایر عناصر خاکی کمیاب در مقادیر کم یافته می شود. به وسیله جابه جایی یونی از کانی های مونازیت (0,007% تولیم) که در شن رودخانه ها وجود دارد، می توان این ماده را استخراج نمود.