تعریف پتانسیومتر

تعریف پتانسیومتر:
مقاومت های الکتریکی مقدار مقاومت ثابتی دارند که جریان الکتریکی را سد کرده یا در برابر عبور آن در مدار مخالفت می کنند و طبق قانون اهم سبب افت ولتاژ می شوند. مقاومت ها را می توان به گونه ای ساخت که یک مقدار ثابت یا مقدار متغیر بر حسب اهم داشته باشند.

«پتانسیومتر» (Potentiometer) که به اختصار POT نیز نامیده می شود، یک قطعه آنالوگ سه سر است که به صورت مکانیکی قابلیت چرخش دارد.

پتانسیومترها قطعاتی پسیو هستند، یعنی به یک منبع تغذیه یا مدار اضافه برای ایفای نقش خود به صورت خطی یا چرخشی نیاز ندارند.

پتانسیومترهای متغیر در انواع مختلفی موجود هستند و می توان آن ها را به سادگی تنظیم کرد و برای کنترل ولتاژ، جریان یا بایاس و کنترل بهره یک مدار برای رسیدن به شرایط تنظیم صفر به کار برد.

واژه Potentiometer ترکیبی از واژه های Potential Difference (اختلاف پتانسیل) و Metering (اندازه گیری) است که به دوران ابتدایی گسترش الکترونیک بر می گردد. در گذشته، با تنظیم سیم پیچ های مقاومتی بزرگ، مجموعه ای از اختلاف پتانسیل ها اندازه گیری می شد.

امروزه، پتانسیومترها نسبت به گذشته کوچک تر و دقیق تر هستند و مانند اغلب قطعات الکترونیک انواع مختلفی با نام های مقاومت متغیر (Variable Resistor)، پیش تنظیم (Preset)، تریمر (Trimmer)، رئوستا (Rheostat) و البته پتانسیومتر متغیر (Variable Potentiometer) دارند.

علی رغم تفاوت نام این قطعات، عملکرد آن ها دقیقاً مشابه است و مقدار مقاومت خروجی آن ها با حرکت یک کنتاکت یا لغزنده مکانیکی توسط یک کنش خارجی تغییر می کند.

مقاومت های متغیر به هر شکلی که باشند، عموماً عملکردهای کنترلی خاصی مانند تنظیم صدای رادیو، تنظیم سرعت یک وسیله نقلیه، تنظیم فرکانس یک اسیلاتور یا کالیبراسیون دقیق یک مدار دارند.

عبارت های پتانسیومتر و مقاومت متغیر اغلب با هم برای توصیف یک قطعه به کار می روند، اما دانستن این نکته ضروری است که اتصالات و عملکرد این دو قطعه با یکدیگر تفاوت دارد.

هرچند، پتانسیومتر و مقاومت متغیر تعدادی ویژگی مشترک نیز دارند:

در هر دو انتهای این دو قطعه، یک مسیر مقاومتی به کنتاکت ها متصل هستند و کنتاکت سوم نیز که لغزنده نام دارد متحرک است.

همان طور که در شکل زیر نشان داده شده است، اتصالات پتانسیومتر در هر دو انتهای عنصر مقاومتی متصل است. لغزنده نیز در شکل مشخص است. موقعیت لغزنده که بین دو سطح ولتاژ (پایه های 1 و 3) در مسیر مقاومتی قرار دارد، سیگنال خروجی را مشخص می کند (پایه 2).

پتانسیومتر یک قطعه سه سر است که مشابه یک مدار مقسم ولتاژ به طور پیوسته یک سیگنال خروجی با ولتاژ متغیر را ارائه می کند. این ولتاژ متناسب با موقعیت فیزیکی لغزنده در مسیر مقاومتی است.