بررسی عوامل موثر بر انتخاب روغن هیدرولیک مناسب برای تجهیزات

1-ویسکوزیته (Viscosity)

یکی از ویژگی های مهم و تأثیرگذار بر انتخاب نوع روغن هیدرولیک، میزان ویسکوزیته آن است. ویسکوزیته یک روغن میزان مقاومت آن روغن در برابر جاری شدن را بیان می کند. ویسکوزیته سینماتیکی متداول ترین واحد اندازه گیری در واحد SI می باشد که بر حسبmm2/s بیان می شود. در صورتی که ویسکوزیته بسیار بالا باشد افت جریان روانکار در سیستم و در نتیجه اصطکاک قطعات افزایش می یابد و هنگامی که سیستم هیدرولیکی سرد باشد و اقدام به شروع کار شود مشکلاتی را برای تجهیزات هیدرولیکی به وجود می آورد. اگر ویسکوزیته خیلی پایین باشد به دلیل آنکه تقریبا مقاومتی در برابر جاری شدن وجود ندارد، نشتی روغن افزایش می یابد.

یک اصل در مورد روانکار ها وجود دارد و آن این است که هر چقدر دمای روغن بالاتر باشد ویسکوزیته پایین تر می آید. رابطه بین دما و ویسکوزیته در نمودار زیر آورده شده است.درجه بندی ویسکوزیته بر اساس استاندارد ISO در جدول ذیل آورده شده است. در هنگام انتخاب درجه بندی مناسب ویسکوزیته بایستی اطلاعات سازندگان تجهیزات هیدرولیکی را مد نظر قرار داد.

به عنوان نمونه در مورد یک پمپ پره ای محدوده ویسکوزیته بدین صورت می باشد که ماکزیمم ویسکوزیته پمپ در لحظه شروع بکار mm2/s800 می باشد و کمترین مقدار ویسکوزیته در بیشترین دمای عملکرد mm2/s16 می باشد. بایستی دقت شود که اگر مقدار ویسکوزیته بیشتر از حد لازم باشد باعث عدم روانکاری مناسب و خرابی تجهیزات می شود. اگر مقدار ویسکوزیته پایین تر از حد معمول باشد نیز نشت در سیستم افزایش می یابد.

2-ریزش (Pour Point)

یکی دیگر از معیارهای تأثیرگذار، نقطه ریزش روغن است. نقطه ریزش عبارتست از کمترین دمایی که روغن هنوز در جریان است. به عبارتی بعد از عبور دما از نقطه ریزش، خواص روانکاری و جاری بودن روغن از دست می رود. نکته بسیار مهم در انتخاب یک روغن هیدرولیک این است که حتما کمترین دمای مجاز در سیستم هیدرولیک بایستی حداقل 8 درجه سانتی گراد بالاتر از دمای نقطه ریزش باشد

3-تراکم پذیری (Compressibility)

تراکم پذیری عبارتست از حجمی از روغن هیدرولیک که تحت فشار قرار گرفته است. نمودار زیر رابطه فشار -دما و ویسکوزیته را نشان می دهد. اگر هیچ حباب هوایی در روغن وجود نداشته باشد هنگامی که فشار تا 100 بار افزایش می یابد کاهش حجم در حدود 0.7 درصد خواهد بود. هنگامی که فشار تا 150 بار افزایش می یابد از تراکم پذیری می توان چشم پوشی کرد اما در فشارهای بالاتر به خصوص زمانی که حجم جابه جایی بالا باشد این مسئله باعث می شود در عملکرد سیستم اثر معکوس به وجود آید. اگر در روغن حباب هوا وجود داشته باشد تراکم پذیری روغن بیشتر خواهد بود و اثرات منفی مانند سروصدا، ارتعاش و... به وجود می آید.

4-ظرفیت جدا کردن هوا (Air Separation Capacity)

بدون استثنا تمامی روغن های هیدرولیک شامل هوای حل شده در خود می باشند. هوا از راه های گوناگونی وارد روغن می شود. این هوای ورودی باعث تغییر در تراکم پذیری، کاهش مقاومت در برابر سایش و کاهش هدایت گرمایی می شود. بنابراین این حباب های هوا از روغن بایستی جدا شوند. جهت دریافت اطلاعات بیشتر به استاندارد DIN51381مراجعه فرمایید.

5-کف کردن روغن (Foaming)

کف کردن روغن به دلیل حباب های هوایی است که در سطح روغن قرار دارند. سطح روغن بایستی آنقدر بزرگ باشد که حباب های هوا بتوانند از سطح آن فرار کنند. صفحات موج گیر که داخل مخزن روغن نصب می شوند در جداسازی هوا از روغن تأثیر زیادی دارند.

6-ظرفیت جدا کردن آب از روغن (Demulsifying Capacity)

هر آبی که به روغن هیدرولیکی نفوذ می کند بایستی به آرامی از آن خارج شود زیرا آب اثر معکوس روی ویسکوزیته و محافظت در برابر خوردگی می گذارد. ظرفیت جدا کردن آب از روغن عبارتست از زمانی که طول می کشد تا آب از روغن جدا شود که این زمان قابل اندازه گیری می باشد.

7- مقاومت در برابر اکسیداسیون (Resistance to Oxidation)

عمر روغن هیدرولیکی بستگی به ساختار آن دارد. هوای موجود در روغن، دمای روغن، آلودگی و آب موجود در روغن تأثیر زیادی بر عمر روانکار دارند. داشتن سیستم فیلتراسیون خوب و سیستم خنک کاری مناسب همراه با بازرسی مستمر روغن می تواند عمر آن را افزایش دهد.

8-محافظت در برابر خوردگی (Corrosion Protection)

یکی از وظایف مهم روغن هیدرولیک این است که از قطعات فلزی و آلیاژها در برابر خوردگی محافظت کند. این که چقدر قطعات و تجهیزات دستگاه در معرض خوردگی قرار می گیرند می تواند بر انتخاب نوع روغن هیدرولیک صنعتی تأثیرگذار باشد که بایستی حتما مورد توجه قرار گیرد.