تکنیک استفاده از مواد معطره درچرم مصنوعی

چرم مصنوعی کالایی با قیمت مناسب و تنوع فراوان است، چرم مصنوعی در بسیاری از کاربردها جایگزین چرم طبیعی شده است و به همین جهت از کشتار حیوانات به خاطر استفاده از پوستشان نیز جلوگیری به عمل می آورد. اما نکته منفی در مورد این محصول، بوی نامطبوع آن است.

این بو ناشی از وجود مواد فرار شیمیایی در فرمولاسیون، همچون اسید کلریدریک، مشتقات بنزن، آلدئیدها و انیدرید فتالیک است که علیرغم از بین رفتن آن ها در بافت چرم به مرور زمان، بوی این مواد تا زمان کهنه شدن چرم مصنوعی، همچنان باقی می ماند.از بین بردن و یا به عبارتی پوشاندن این بوی نامطبوع، به علل مختلف، از اهمیت به سزایی برای تولیدکنندگان چرم مصنوعی برخوردار است، از جمله:

حفظ بهداشت و ایمنی محیط کار؛ قرار گرفتن در معرض بوی این مواد در طولانی مدت، می تواند باعث ایجاد مشکلات جسمی برای افراد شاغل در خط تولید شود.جلب رضایت مصرف کنندگان؛ بوی نامطبوع چرم مصنوعی، تأثیر خوبی بر مشتری ندارد و حتی گاهی ممکن است ذهنیت سمی بودن کالا را برای او ایجاد نماید، که این امر منتج به کاهش تقاضا می شود.فائق آمدن بر چنین مشکلی، با استفاده از مواد معطره امکان پذیر است. مواد معطره به دوشکل طبیعی و مصنوعی در بازار موجودند.

مواد معطره طبیعی، عصاره حاصل از قسمت های مختلف گیاهان از جمله گل، برگ، تنه و تخم آنها است. این مواد سرعت تبخیرشان کم است، در نتیجه ماندگاری بالایی دارند و به مرور زمان خواص خود را از دست نمی دهند.مواد معطره مصنوعی، که به نام اسانس در بازار شناخته می شوند و از ترکیب مواد شیمیایی مختلف به دست می آیند، معمولا اسانس ها در حالت عادی مقاومت بالایی در برابر حرارت ندارند.

این مواد معطره می توانند گزینه مناسبی برای پوشش دهی بوی نامطبوع چرم مصنوعی باشند، اما به شرط آنکه به طریقی مقاومت حرارتی آنها بالا برده شود، زیرا که دمای فرایند کوتینگ در تولید چرم مصنوعی بسیار زیاد است. در سال های اخیر از روش های مختلفی بدین منظور استفاده شده است، از جمله اسپری درای کردن اسانس و کپسوله نمودن آن، که ضمن افزایش مقاومت حرارتی آن، ماندگاری بوی اسانس در محصول نهایی را نیز بسیار بالا می برد.

تحقیقات صورت گرفته بر روی اسانس های کپسوله، با پوشش سیکلودکسترین، که مقاومت حرارتی بسیار بالایی را دارا هستند، نشان می دهد که این نوع اسانس گزینه مناسبی برای استفاده در چرم مصنوعی نمی باشد. پراکنده سازی سیکلودکسترین در میان اجزای آب دوست پلاستیزولPVC بسیار مشکل است، علاوه بر آنکه باعث ایجاد لخته می شود و نتیجتا سطح چرم مصنوعی را خراب می کند.

استفاده از عصاره گیاهی در تولید چرم مصنوعی، به میزان بالایی بوی نامطبوع آن را می پوشاند. اما نظر به قیمت بالای عصاره ها و همجنین دوز مصرف بالای آن ها جهت حصول به این مقصود، قیمت تمام شده چرم مصنوعی بسیار بالا می رود. حال آنکه پایین بودن قیمت چرم مصنوعی نسبت به چرم طبیعی، یکی از عمده مزایای آن است. بنابراین استفاده از این نوع مواد معطره در صنعت چرم مصنوعی از جهت اقتصادی، مورد تایید نیست. این در حالیست که مواد معطره مصنوعی یا همان اسانس ها، قیمت بسیار پایین تری در مقایسه با عصاره های گیاهی دارند. به همین دلیل تولید کنندگان چرم مصنوعی، به استفاده از آنها راغبند.

درفرآیند تولید چرم مصنوعی، اسانس به دلیل طبیعت روغنی آن، به روان کننده اضافه می شود و سپس در کنار سایر اجزای سازنده پلاستیزول PVC، به PVC خشک افزوده می شود.اسانس ها به طور خالص قابلیت پوشش دهی بوی نامطبوع چرم مصنوعی را دارا نیستند، زیرا همان گونه که قبلا اشاره گردید، مقاومت حرارتی بالایی ندارند و علت آن وجود اجزای فراری همچون آمین ها، ترکیبات گوگردی، آلدئیدها، کتون ها و برخی از مواد حلقوی همچون بنزن، در ساختار آنها است. به همین دلیل در مرحله پوشش دهی منسوج توسط پلاستیزول، به دلیل دمای بالای فرآیند تخریب می شوند.

در این راستا محققان به راه حلی جهت رفع این مشکل دست یافته اند و آن هم مخلوط نمودن اسانس با موادی دارای مقاومت حرارتی بالا، همچون گلیسرول و پارافین است.گلیسرول ماده ای با نقطه جوش بالا و مقاومت حرارتی بسیار خوب است. با افزودن این ماده به اسانس، مقاومت حرارتی اسانس در حین فرآیند تولید چرم مصنوعی بالا رفته و بنابراین قابلیت ماندگاری جهت پوشش دهی بوی مطبوع محصول نهایی را می یابد. اما نکته منفی در استفاده از مخلوط گلیسرول و اسانس، ایجاد توده های سخت (کلوخه) بر روی چرم و سخت شدن سطح آن می باشد، که دلیل آن هم قدرت جذب آب بسیار بالای گلیسرول است.

دیگر گزینه یعنی پارافین، ماده ای ارزان قیمت با مقاومت حرارتی بسیار خوب است. افزودن پارافین به اسانس، علاوه بر بالا بردن مقاومت حرارتی اسانس در حین فرآیند تولید، باعث کاهش سرعت تبخیر آن در محصول نهایی و در نتیجه ماندگاری بالای اسانس در آن می شود. همچنین بر خلاف گلیسرول، اثری نامطلوب بر کیفیت و ظاهر چرم مصنوعی بر جای نمی گذارد. در انتها لازم به ذکر است که کارشناشان ویکی شیمی آمادگی دارند، تجارب خود را در زمینه استفاده از مواد معطره در چرم مصنوعی، به صورت کاری مشترک و تحقیقاتی با کارخانه های تولید چرم مصنوعی، به اشتراک گذارند.