تعریف ترمیستور یا مقاومت حرارتی:
ترمیستور یا مقاومت حرارتی یک قطعه حالت جامد حساس به دما است که تقریباً مشابه مقاومت کار می کند.
از ترمیستورها می توان برای تولید یک ولتاژ خروجی آنالوگ در پاسخ تغییرات دمای محیط استفاده کرد و به همین دلیل، این قطعات نوعی ترنسدیوسر هستند.
دلیل این نام گذاری آن است که تغییر گرما، سبب تغییر در مشخصات الکتریکی ترمیستورها می شود.
ترمیستور اساساً یک ترنسدیوسر حالت جامدِ دو سرِ حساس به دما است که از نیمه هادی حساس مبتنی بر اکسید فلز با سرب متالیزه و تَفجوشی شده درون یک قرص سرامیکی ساخته شده است.
در نتیجه، مقدار مقاومت آن متناسب با تغییرات کوچک دما تغییر می کند. به عبارت دیگر، همان طور که از نام "THERM-ally sensitive res-ISTOR" بر می آید، وقتی دمای ترمیستور (Thermistor) تغییر کند، مقدار مقاومت آن نیز تغییر خواهد کرد.
در حالی که عموماً تغییر مقاومت به دلیل گرما در مقاومت های معمولی نامطلوب است، از این اثر می توان در بسیاری از مدارهای آشکارساز دما استفاده کرد.
ترمیستورها که قطعات مقاومت متغیر غیرخطی هستند، معمولاً به عنوان سنسورهای دما مورد استفاده قرار می گیرند و کاربردهای فراوانی در اندازه گیری دمای مایعات و هوای محیط دارند.
این قطعات، بسته به پاسخ زمانی و دمای عملکردی، در انواع و اندازه های مختلف با مواد تشکیل دهنده متفاوت در دسترس هستند.
همچنین، از آن جایی که ترمیستور یک قطعه حالت جامد است و از اکسید فلز بسیار حساس ساخته شده، در سطح مولکولی کار می کند و وقتی دمای آن زیاد شود، الکترون های (لایه ظرفیت) آن فعال تر شده و یک ضریب حرارتی منفی تولید می کند یا فعالیت آن ها کم شده و یک ضریب حرارتی مثبت ارائه می دهد.
ترمیستورهای مهر و موم شده، خطاهای خواندن مقاومت را، که به دلیل نفوذ رطوبت وجود دارد، حذف می کنند و در عین حال دمای عملکردی بالا و اندازه فشرده ای دارند.
سه نوع رایج ترمیستورها عبارتند از: ترمیستورهای مهره ای، ترمیستورهای دیسکی و ترمیستورهای شیشه ای.
این مقاومت های وابسته به گرما می توانند به دو صورت افزایشی یا کاهشیِ مقاومت در اثر تغییر دما کار کنند.
بنابراین، از نظر عملکردی دو نوع ترمیستور وجود دارد:
ترمیستور با ضریب حرارتی منفی (Negative Temperature Coefficient) مقاومت یا NTC و تریستور با ضریب حرارتی مثبت (Positive Temperature Coefficient) مقاومت یا PTC.