این ماده که ترکیبی خورنده از اسید نیتریک و اسید کلریدریک به حساب می آید می تواند طلا، پالادیوم و پالاتین را در خود حل کند. به دلیل همین خاصیت تیزاب سلطانی یا همان آکوارجیا در صنعت استخراج طلا بسیار مورد توجه قرار گرفته است. نام آکوا رجیا به معنی "پادشاه آب" به دلیل توانایی بالایی این ترکیب در حل نمودن فلزات نجیب طلا، پالادیوم و پلاتین است. با این حال باید توجه نمود که این ترکیب نمی تواند همه ی فلزات نجیب را در خود حل نماید.
آکوارجیا در یک نگاه
نکات ایمنی آماده سازی
همانطور که گفته شد این ماده مخلوطی از دو اسید قوی به شمار می رود؛ گرما آزاد می کند و منجر به انتشار گاز های سمی می شود. در نتیجه هنگام کار با آن لازم است تا از پروتکل های بهداشتی پیروی نمایید:
مراحل ساخت
همانطور که پیش از این نیز ذکر شد، نسبت مولی اسید کلریدریک به اسید نیتریک 3 به 1 است. برای این منظور لازم است تا هر دو ترکیب در غلظت های بالا مورد استفاده قرار بگیرند. HCl غلیظ حدود 35٪ است، در حالی که HNO3 غلیظ حدود 65٪ است. این ترکیب معمولا در حجم نهایی 10 میلی لیتر تولید می گردد و به دلیل ناپایدار بودن مقادیر زیادی از آن تولید نمی شود. با وجود اینکه این ماده را زیر هود درست می کنید باز هم بوی زننده ی کلر به مشام خواهد رسید. محصول نهایی قرمز، نارنجی و یا زرد رنگ خواهد بود
در صورتی که می خواهید آکوا رجیا اضافی را دور بریزید لازم است تا آن را بر روی مقادیر زیادی یخ بریزید. یا می توانید آن را با محلول بی کربنات سدیم اشباع یا هیدروکسید سدیم 10٪ خنثی کنید. با این حال اگر تیزاب تولید شده به فلزات سنگین آلوده شده باشد، لازم است تا آن را در ظروف جدایی نگهداری کنید و طبق دستورالعمل های موجود دور بریزید.توجه کنید که این ماده را در ظروف شیشه ای در بسته نگهداری نکنید زیرا فشار موجود می تواند ظرف را به راحتی بشکند.
یکی از موارد استفاده از این ترکیب که داستانی جالب به همراه دارد به جنگ جهانی دوم در سال 1940 بر می گردد. هنگامی که آلمان توانست دانمارک را اشغال نماید، شیمیدان جورج دو هویسی برای دست نیافتن آلمانی ها به مدال های جایزه نوبل متعلق به ماکس فون لاو و جیمز فرانک، آن ها را در آکوا رجیا حل کرد و در قفسه ی موسسه ی نیلز بور نگهداری نمود. بعد از جنگ او توانست طلا های موجود را بازیابی نماید و آن ها را به آکادمی علوم سلطنتی سوئد بدهد تا بنیاد نوبل مجدداً مدال های جایزه نوبل را به لوئه و فرانک اعطا کند.
امروزه این ماده برای تصفیه و استخراج پلاتین و طلا استفاده می شود. اسید کلرو اوریک می تواند با کمک تیزاب سلطانی ساخته شود تا برای ساخت الکترولیت در فرایند Wohlwill مورد استفاده قرار بگیرد. این فرآیند طلا را با خلوص بسیار بالا (99.999٪) تصفیه می کند. همین فرایند به صورت مشابه برای تولید پلاتین با خلوص بالا نیز استفاده می شود.
علاوه بر این در حکاکی بر روی فلزات و یا سنتز های شیمیایی این ترکیب کاربرد دارد. این اسید برای تمیز کردن فلزات و مواد آلی از تجهیزات و ظروف آزمایشگاهی نیز مورد استفاده قرار می گیردهمچنین بهتر است از تیزاب سلطانی به جای اسید کرومیک برای تمیز کردن لوله های NMR استفاده کنید، زیرا اسید کرومیک سمی است و به دلیل اینکه مقادیری ناچیز از کروم در هنگام استفاده از آن باقی می ماند، می تواند طیف های NMR را خراب نماید و در آن موجب ایجاد خطا شود.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
