ایزوتوپ های رادیواکتیو یا رادیوایزوتوپ ها، ایزوتوپ های طبیعی یا سنتزی از عناصری شیمیایی هستند که دارای هسته بسیار ناپایداری می باشند. این محصولات از خود اشعه هایی مانند آلفا، بتا و گاما ساطع می کنند. بعد از شکافت هسته، ایزوتوپ ها تجزیه شده و اتم های مختلفِ دارای تعداد متفاوتی پروتون را تولید می کنند. ایزوتوپ ها در زمینه های پزشکی، تحقیقاتی و غیره کاربردهای فراوانی دارند.
در واقع در پزشکی کاربرد رادیو ایزوتوپ ها ( اتم های یک عنصر را که عدد اتمی یکسان و عدد جرمی متفاوت دارند، ایزوتوپ های آن عنصر می نامند بارهای مثبت که همان تعداد پروتون ها می باشند را عدد اتمی و مجموع تعداد پروتون ها و نوترون های هسته یک اتم را عدد جرمی آن می گویند) در سه زمینه متمرکز است که عبارتند از تشخیص، درمان و تحقیق.
ایزوتوپ های رادیواکتیوِ مورد استفاده در تحقیقات
رادﯾﻮﻧﻮﮐﻠﯿﺪها در بسیاری از تحقیقات جهت توسعه ی محصولات جدید به کار گرفته می شوند و در تحقیقات علمی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. در زیر برخی از کاربردهای ایزوتوپ رادیواکتیو شرح داده شده است.
درمان های جدید سرطان با استفاده از مواد رادیواکتیو توسط محققان علم پزشکی توسعه یافته است. در تحقیقات پزشکی، آمینو اسیدهای موجود در کشت بافت همچنین با استفاده از ایزوتوپ رادیواکتیو برچسپ گذاری می شوند.به منظور تعیین سن فسیل ها و اشیاء قدیمی، باستان شناسان از یک عنصر رادیواکتیو به نام کربن - 14 استفاده می کنند. این فرایند، تاریخ گذاری رادیومتری یا تاریخ گذاری کربن نامیده می شود.
در تحقیقات زیست محیطی، از مقادیر پایین مواد رادیواکتیو به منظور ردیابی حضور و حرکت آلاینده های شیمیایی در خاک و آب استفاده می کنند.در تحقیقات زمین شناسی، از اورانیوم، یک ایزوتوپ طبیعی رادیواکتیو در زمین، جهت مطالعه ی رانش های قاره ای و تعیین سن تشکیل تخته سنگ ها استفاده می شود.محققان کشاورزی از ایزوتوپ های کربن به منظور توسعه ی گیاهان مقاوم به بیماری، بهبود کنترل آفات و تولید کودهای مؤثر استفاده می کنند.
تکنیک دیگر، تابش به مواد غذایی می باشد. در این روش، غذاها با اشعه های گاما تیمار می شوند، و به این شیوه دارای طول عمر ماندگاری طولانی تری خواهند بود. اشعه های گاما به منظور حفظ مواد غذایی و ریشه کن ساختن میکروارگانیزم های ایجاد کننده ی بیماری، از مواد غذایی عبور داده می شوند. نتیجه نهایی این کار، حفظ طراوت و تازگی مواد غذایی برای دوره طولانی تری از زمان و همچنین افزایش امنیت این مواد می باشد.