فرآیند تولید آروماتیک ها

آروماتیک ها به ترکیبات حلقوی هیدروکربنی اطلاق می شود که در ترکیب خود دارای دارای حلقه هایی با 6 اتم کربن هستند. ترکیبات آروماتیک به خصوص بنزن، تولوئن و زایلن ها ( به اختصار به این سه ترکیب BTX گفته می شود) به عنوان خوراک اصلی برای تولید تعداد بسیاری از مواد واسطه صنعت پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرند که آنها نیز به نوبه خود در تولید الیاف مصنوعی، رزین، مواد منفجره، آفت کش ها، مواد شوینده و بسیاری دیگر از مواد نقش دارند.

بنزن که ساده ترین آروماتیک است در تولید استایرن، آلکیل بنزن های خطی، کلرو بنزن ها، نیترو بنزن، کیومن و غیره کاربرد دارد.کاربرد اصلی تولوئن به عنوان حلال است و همچنین برای تولید بنزوئیک اسید، نیتروتولوئن ها و … از آن استفاده فراوان می شود.زایلن ها خود به سه گروه پارا زایلن، اورتوزایلن و متازایلن تقسیم می شوند، تنها اختلاف این سه مدل در قرار گیری محل گروههای متیل است. 80 % زایلن تولیدی پارازایلن است که برای تولید ترفتالیک اسید و دی متیل ترفتالات کاربرد دارد.

تولید آروماتیک ها

منابعی مختلفی برای آروماتیک ها وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از: کراکینگ بخار هیدروکربن ها، ریفورمینگ کاتالیستی، هیدرودی آلکیلاسیون و …. معمول ترین راه برای تولید این ترکیبات آروماتیک استفاده از ریفورمینگ کاتالیستی است، در ادامه به این واحد و نحوه انجام فرآیند تولید آروماتیک ها خواهیم پرداخت.واحد کراکینگ کاتالیزوری دو محصول عمده تولید می کند:

• آروماتیک های گرانبها ( بنزن، زایلن و تولوئن)
• بنزین با عدد اکتان بالا

شرح فرآیند

خوراک واحد کراکینگ کاتالیستی نفتای به دست آمده از تقطیر اتمسفری نفت خام است. این برش برج تقظیر حاوی هیدروکربن های C6 تا C10 هستند که شامل ترکیبات پارافینی، نفتنی و آروماتیکی می شوند. تولید ترکیبات آروماتیک در واحدهای پتروشیمی انجام می گیرند که خوراک مورد نیاز خود را از پالایشگاههای نفت خام تامین می کنند.

موارد مهم در فرآیند ریفورمینگ کاتالیستی شامل آماده سازی خوراک، کنترل دما، واکنش در ریفورمر و بازیابی محصول است، دونوع ریفورمر برای این کار وجود دارد که عبارتند از semi regeneration و nonregeneration cyclic moving bed، برای انتخاب راکتور نیز می توان از دو نوع راکتور با جریان شعاعی (radial flow) و راکتور با جریان محوری (axial flow) انتخاب کرد.