اگر یک حفره عمیق به اندازه 50 الی100 فوت حفر کرد متوجه لایه های مختلف خاک شده و با نگاهی به لایه ها متوجه انواع لایه ها و سنگ های تشکیل دهنده خاک خواهید شد.هر افق ممکن است کمی یا بسیار متفاوت از دیگر لایه ها ی بالایی و پایینی آن باشد هر لایه از خاک اطلاعاتی راجب آرایش، سن، بافت و ویژگی های آن لایه میگوید.اکثر خاک ها دارای 3افق هستند: افق A، افق B، افق C در کنار این 3 افق، افق های O، Eو R وجود دارد.تفاوت این 3 افق با یکدیگر چیست؟
افق O
افق O سطحی ترین لایه خاک است و بسیاری از سطوح با پوشش گیاهی بسیار معمول است. این لایه از مواد الی مانند برگ های مرده، شاخه ها و درختان افتاده تشکیل شده است. حدود 20 درصد مواد آلی هستند. این امکان وجود دارد که سطوح مختلف تجزیه در اینجا رخ دهد (مواد آلی کم، متوسط، بسیار زیاد و کاملا تجزیه شده).این افق اغلب سیاه یا سیاه قهوه ای رنگ است، به دلیل محتوای آلی آن است.این افق در خاک های نواحی جنگلی با رطوبت فراوان دیده می شود.
افق A
افق A دومین افق خاک است ولی در خاک هایی که افق O وجود نداشته باشد این افق معمولا به عنوان فوقانی ترین بخش خاک شناخته می شود. این لایه بعلت تجزیه مواد الی و اختلاط آن با مواد معدنی و تشکیل گیاخاک این افق به رنگ تیره است.این لایه های سطحی خاک مناسب برای بسیاری از علفزارها و زمین های کشاورزی است.
به طور معمول، آنها از شن و ماسه، نمک و رس با مقدار زیادی از مواد آلی ساخته شده اند. این لایه در برابر فرسایش باد و آب بیشتر آسیب پذیر است. همچنین به عنوان منطقه ریشه شناخته شده است. ضخامت و گستردگی افقA تابعی از میزان تجمع مواد آلی و رطوبت محیط است ودر نواحی گرم وخشک ضخامت ناچیز دارد. به طور کلی در افق A، مخلوط شدن مواد معدنی وآلی صورت می گیرد.
افق E
افق E معمولا به رنگ روشنتری نسبت به زیرلایه Oو A است. گرچه غالبا از مواد مغذی لایه های بالاتر غنی شده است و از لایه های Aو Oجدا شده است و دارای محتوای رسوبی پایینی است و در اراضی وسیع و یا مناطق با افق با کیفیت بالا Oو A رایج است
افق B
افق B دارای شباهتی با افق E است. این افق در زیر افق های O، A و E تشکیل شده و ممکن است در این افق، فعل و انفعالهای شیمیایی بر فعالیت های و واکنش های بیولوژیکی غلبه دارد.مهم ترین پدیده خاک زایی یعنی ایجاد کمپلکس های مواد معدنی وآلی وتشکیل گیاخاک (هوموس) در افق B متمرکز است.افق B، معمولا محل تجمع رس ها، مواد آلی تجزیه شده وآهن است. این مواد ممکن است به صورت مجزا ویا ترکیب های چندگانه وجود داشته باشند. دارای غلظت های زیاد سیلیکات رس، آهن، آلومینیوم و کربنات باشد. همچنین به دلیل انباشت مواد معدنی، ناحیه اشباع شدن نیز نامیده می شود. این لایه است که در آن ریشه های درختان بزرگ به پایان می رسد.
افق C
افق C فاقد تمام خواص لایه های بالای آن است. این لایه عمدتا از سنگ بستر شکسته و بدون مواد آلی تشکیل شده است. این رسوبات و مواد ژئوتکستیکی را به سیمان تزریق کرده است. در اینجا فعالیت کمی وجود دارد، ین افق لایه تحتانی خاک است که شباهت زیادی به سنگ مادر دارد و مواد تجزیه نشده وخرده سنگها در آن فراوان هستند.در حقیقت این افق از موادی تشکیل شده است که ترکیب حد واسطی بین خاک وسنگ مادر است.این افق از تجزیه فیزیکی سنگ مادر حاصل شده و تجزیه شیمیایی در آن توسعه نیافته است.
افق R
افق R، عمیق ترین بخش نیمرخ خاک را تشکیل می دهد ولایه سنگی یا ذرات رسوبی ومواد سنگهای اولیه ای است که کمی هوازده شده یا هوازده نشده است.در این قسمت معمولا ریشه گیاهان نمی توانند نفوذ کنند.