معمولا یک ماده فعال است که به سوسپانسیون افزوده می شود تا جدایش ذرات را بهبود ببخشد و از تجمع و ته نشینی ذرات جلوگیری کند. حفظ پراکنش مطلوب ذرات در محیط به هر دو مولفه شیمیایی و مکانیکی نیاز دارد.
همزدن مکانیکی بر نیروهای پیوندی ضعیف تر میان تجمعات غلبه می کند، در حالی که عوامل شیمیایی نقش اصلی را در ایجاد یک پراکنش پایدار ایفا می کند. نرخ ته نشینی ذرات به اندازه آنها بستگی دارد. ذرات بزرگ تر نسبت به ذرات کوچک تر با سرعت بیشتری ته نشین می شوند. این مواد در فرایند های نساجی، تولید رنگ و… کاربرد زیادی دارند.
قوانین حاکم
رابط میان اندازه ذرات و نرخ ته نشینی توسط قانون استوک بیان می شود. این رابطه نشان می دهد که ذرات کوچک تر با سطح ویژه بالا (m2 g-1) نسبت به ذرات بزرگ تر، در مقابل ته نشینی مقاوم تر هستند و بنابراین با سرعت کمتری ته نشین می شوند. شایان ذکر است که با افزایش دما، چگالی و ویسکوزیته آب به نحوی تغییر می کند که ذرات سریع تر ته نشین می شوند، بنابراین هنگام استفاده از عامل پراکنش باید این نکته را درنظر داشت.
مطابق با این فرمول، سرعت ته نشینی (V) با مربع قطر موثر ذره (D)، شتاب گرانش (g) و اختلاف میان چگالی ذره (d1) و چگالی مایع (d2) ارتباط مستقیم دارد ولی با ویسکوزیته مایع (n) ارتباط معکوس دارد. بنابراین هر چه اختلاف میان چگالی ذره و مایع بیشتر و مایع رقیق تر باشد، سرعت ته نشینی و تشکیل رسوب بیشترخواهد شد.