مواد نگهدارنده خوراکی صنایع غذایی کدامند ؟

همه محصولات غذایی به جز آنهایی که در باغ و آشپزخانه تهیه می شوند، دارای مواد نگهدارنده هستند. هر سازنده ای به مواد غذایی در طول فرآوری آن محصول، مواد نگهدارنده می افزاید. هدف کلی این است که از رشد میکروب، کپک و… و در نتیجه فساد غذا در طی مسیر حمل و نقل جلوگیری شود. غذا برای حفظ بقا مهم است، بنابراین حفظ مواد غذایی یکی از قدیمی ترین فن آوری های مورد استفاده انسان است تا از فساد آن جلوگیری کند.

روش ها و ابزارهای مختلف برای این منظور یافت شده و بهبود یافته است. جوشاندن، انجماد و نگهداری در یخچال، پاستوریزه کردن، کم آب کردن، ترشی اندود کردن روشهای سنتی هستند. شکر، نمک معدنی و نمک نیز اغلب به عنوان نگهدارنده های غذا مصرف می شوند. تابش هسته ای نیز به عنوان نگهدارنده های مواد غذایی بکار می روند. تکنیک های بهبود یافته بسته بندی مثل بسته بندی خلا و بسته بندی های هیپوباریک (فشار کمتر از نرمال) نیز به عنوان نگهدارنده های مواد غذایی بکار برده می شوند.حفظ مواد غذایی اساسا برای سه دلیل انجام می شود:

• نگهداری از خواص طبیعی غذا
• حفظ ویژگی های ظاهری غذا
• افزایش ارزش غذایی برای ذخیره سازی آن

نگهدارنده های طبیعی غذا

در دسته بندی نگهدارنده های طبیعی غذا نمک، شکر، الکل، سرکه و غیره در این دسته قرار می گیرند. این مواد نگهدارنده های قدیمی (سنتی) غذا هستند که در خانه نیز برای تهیه ترشی، مربا و آب میوه و غیره نیز بکار می روند. همچنین انجماد، جوشاندن، دودی کردن، نمک سود کردن از راه های طبیعی نگهداری مواد غذایی محسوب می شوند.

پودر قهوه و سوپ برای نگهداری خشک و در جای سرد و خشک نگهداری می شوند. در این بخش نگهدارنده های غذاهای شامل مرکبات مانند اسید سیتریک و آسکوربیک اسید، آنزیم ها روی آنها کار می کنند و با ایجاد اختلال در متابولیسم آنها، نگهداری صورت می گیرد.

شکر و نمک اولین نگهدارنده های طبیعی غذا هستند که به طور بسیار موثری رشد مایع باکتری ها را در غذا حفظ می کنند. برای حفظ گوشت و ماهی، نمک هنوز به عنوان یک نگهدارنده طبیعی غذا بکار گرفته می شود.

نگهدارنده های شیمیایی مواد غذایی

نگهدارنده های شیمیایی مواد غذایی نیز برای مدتی مورد استفاده قرار گرفته شده است. آنها به نظر بهترین و موثرترین برای عمر طولانی تر هستند.نمونه هایی از نگهدارنده های شیمیایی مواد غذایی عبارتند از:

• بنزوآت ها ( مانند بنزوآت سدیم، اسید بنزوئیک)
• نیتریت ها ( مانند نیتریت سدیم)
• سولفیت ها ( مانند دی اسید گوگرد)
• سوربات ها ( مانند سوربات سدیم، سوربات پتاسیم)

آنتی اکسیدان ها نیز از نگهدارنده های شیمیایی مواد غذایی هستند که به عنوان جاذب رادیکال آزاد عمل می کند. در این دسته نگهدارنده ها، ویتامین C، هیدروکسی آنیزول بوتیلدار شده(BHA)، مهار کننده های رشد باکتری مانند نیتریت سدیم، دی اکسید سولفور و اسید بنزوئیک در غذا می آیند.

بر خلاف نگهدارنده های طبیعی مواد غذایی برخی از نگهدارنده های شیمیایی مواد غذایی مضر هستند. مانند دی اکسید گوگرد و نیتریت ها. دی اکسید گوگرد باعث تحریک لوله های تنفسی برونش و نیتریت سرطان زا است.