تحمل لاکتوز چیست؟

از جمله مضرات لاکتوز مشکل عدم تحمل آن است که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت. چندین نوع سوء جذب و عدم تحمل کربو هیدرات ها در شیر شناسایی شده است. سوء جذب و عدم تحمل این ماده در کودکان و بزرگسالان بروز می کند؛ اما سوء جذب مادرزادی این قند و گلوکز- گالاکتوز و عدم تحمل گالاکتوز به شکل حضور گالاکتوز در خون (Galactosaemia) نیز گاهی مشاهده می شود.

به هرحال نباید تصور شود که این اختلالات فقط مربوط به کربوهیدرات های شیر هستند، زیرا متابولیسم تعداد دیگری از کربوهیدرات ها نیز ممکن است دچار بی نظمی و اختلال شود. سوء جذب ساکارز، ایزومالتوز، نشاسته و گاهی اوقات مالتوز و عدم تحمل فروکتوز نیز وجود دارد.

گزارش های زیادی از گستردگی نقص در متابولیسم دی ساکاریدها موجود است. اختلال در هضم یا جذب کربوهیدرات ها معمولا ناشی از کاهش فعالیت آنزیم های هضم شیر یا ظرفیت حمل دیواره سلول های روده کوچک است و این حالت معمولا ژنتیکی است.

سوء جذب و عدم تحمل لاکتوز، در اثر کاهش قابل ملاحظه فعالیت آنزیم لاکتاز در مخاط روده کوچک بروز می کند که در نتیجه آن، این کربوهیدرات تجزیه نشده و افزایش غلظت آن در داخل روده فشار اسمزی زیادی را تولید می کند که باعث ورود آب به داخل فضای روده می شود و با علائمی مانند فشار شکمی، نفخ، قولنج (شکم درد شدید) و اسهال همراه می گردد.

پس از آن که نوزاد پستانداران از شیر گرفته می شوند فعالیت آنزیم لاکتاز کاهش می یابد که این امر حاکی از تطبیق یافتن با فقدان این ماده است. حداقل 90 درصد بزرگسالان در دنیا کمبود لاکتاز را به درجاتی نشان می دهند و فقط در 10-5 درصد افراد، فعالیت اولیه لاکتاز حفظ می شود.

تعریف عدم تحمل لاکتوز توسط سازمان ملل

سوء جذب و عدم تحمل لاکتوز به وسیله گروه مشورتی پروتئین (Protein Advisory Group) سازمان ملل متحد به صورت زیر تعریف شده است:

اگر پس از دریافت مقدار استاندارد از این ماده (3 گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن، حداکثر 50 گرم) منحنی قند خون تا 25 میلی گرم در 100 میلی لیتر یا کمتر از آن افزایش یابد، یا تست "فعالیت آنزیم" فعالیت لاکتاز را کمتر از 2 واحد در گرم نشان دهد لاکتاز کم است.سوء جذب این ماده نتیجه کاهش فعالیت آنزیم لاکتاز ایجاد می شود.اگر در فردی با فعالیت لاکتاز کم، پس از دریافت مقدار استاندارد یا حتی کمتر از آن (به صورت محلول آبکی) علائم بالینی ظاهر شود، مشکل عدم تحمل لاکتوز وجود دارد.

در اشخاصی که فعالیت لاکتاز آن ها کم است، اگر چند ساعت پس از دریافت شیر یا محصولات شیری آن هم با مقادیر معمولی (2-1 لیوان شیر)، علائم بالینی بروز کند، عدم تحمل شیر وجود دارد که مربوط به این ماده است.لاکتاز معمولا به صورت بتاگالاکتوزیداز است. شکل های دیگر آن به صورت اسید بتاگالاکتوزیداز و هتروبتاگالاکتوزیداز نیز وجود دارند؛ اما برای هیدرولیز لاکتوز از اهمیت کمتری برخوردارند و فعالیت آنها در سوء جذب این ماده، کاهش نمی یابد.