سهم تجارت اوره ایران

اوره (Urea) یا کاربامید یک ترکیب آلی سخت، بیرنگ، بی بو و از مواد اولیه مهم در صنایع شیمیایی است و به صورت گسترده ای (بیشتر از 90 درصد) در کودهای شیمیایی به عنوان یک منبع غنی و مناسب نیتروژن استفاده می شود.

گاز متان در فرایندی به آمونیاک و سپس آمونیاک به اوره تبدیل می شود. به طور میانگین هر 750 متر مکعب گاز به یک تن آمونیاک تبدیل می شود و تقریبا هر یک تن آمونیاک به 1.75 تن اوره تبدیل می شود. اوره از جمله فرآورده های صنعت پتروشیمی است که سهم زیادی از کل ظرفیت تولید پتروشیمی های ایران را به خود اختصاص داده است.

آمارها نشان می دهد که ظرفیت تولید اوره ایران در سال 2019 بالغ بر شش و نیم ملیون تن است. در ایران پنج پتروشیمی تولیدکننده اوره وجود دارد. پتروشیمی پردیس با ظرفیت تولید 3.2 میلیون تن، بزرگ ترین شرکت تولیدکننده اوره در ایران است. پس از آن پتروشیمی شیراز با 1.6 میلیون تن در مقام دوم ایستاده است. ظرفیت تولید اوره پتروشیمی کرمانشاه 660 هزار تن و پتروشیمی رازی 594 هزارتن و پتروشیمی خراسان 495 هزار تن است.

تولیدکننده های جدید اوره در حال ورود به این صنعت هستند که موجب افزایش عرضه در بازار خواهند شد، پتروشیمی لردگان، پتروشیمی هنگام، پتروشیمی گلستان، مسجدسلیمان و فاز دوم توسعه پتروشیمی کرمانشاه و زنجان به عنوان مهم ترین پروژه های افزایش ظرفیت تولید اوره در صنعت پتروشیمی ایران می باشند. کل مقدار مصرف اوره داخل کشور دو میلیون و دویست هزار تن است و مابقی صادر می گردد.

پتروشیمی پردیس حدود 65 درصد از کل صادرات اوره ایران و 6.2 درصد از کل صادرات اوره جهان را به خود اختصاص داده است و محصول خود را به بازارهای هند، اروپا و آمریکای جنوبی صادر می کند. پتروشیمی خراسان اوره خود را در شمال کشور و افغانستان صادر می کند. پتروشیمی کرمانشاه به عراق صادر کرده و پتروشیمی شیراز بخش عمده ای را در داخل عرضه می کند و پتروشیمی رازی به دلیل داشتن سهامدار ترکیه ای بیشتر اوره خود را در ترکیه مصرف می کند.

در مقیاس جهانی چین بزرگ ترین تولید کننده اوره در دنیا است و بیشترین مصرف این محصول را نیز به خود اختصاص داده است. بعد از چین، هند و خاورمیانه بیشترین ظرفیت تولید اوره جهان را در اختیار دارند با این تفاوت که هند تراز منفی دارد و میزان مصرف اوره این کشور بیشتر از تولید داخلی آن است اما در خاورمیانه حجم مصرف به میزان قابل ملاحظه ای از تولید پایین تر است. همین امر موجب شده که بخش زیادی از اوره تولید شده در منطقه خاورمیانه به صادرات اختصاص پیدا کند.

یکی از تهدیدهایی که برای صنعت اوره ایران وجود دارد، راه اندازی طرح های تولید اوره در هند است، قبل از تحریم ها بیشتر تولیدات اوره پتروشیمی پردیس به هند صادر می شد، اما با اعمال تحریم ها، صادرات ایران به سایر کشورها از جمله آمریکای جنوبی انجام می شود. با توجه به راه اندازی طرح های تولید اوره در هند کشف بازار های جدید صادراتی همچون آمریکای جنوبی و آفریقا می تواند ضامن صادرات این محصول استراتژیک گردد. شرکت بازرگانی پتروشیمی می بایست بازارهای جدید در این حوزه را جهت ادامه صادرات اوره ایران مورد بررسی قرار دهد.