انواع روغن گیربکس دستی

انواع روغن گیربکس دستی یا همان واسکازین بر اساس مقدار گرانروی و سطح کیفیت دسته بندی می شوند. مقدار گرانروی یا ویسکوزیته بر اساس شاخص SAE و سطح کیفیت بر اساس API درجه بندی می شود. برای انتخاب بهترین روغن واسکازین مناسب خودروی خود، بهتر است قبل از خرید ابتدا به دفترچه راهنمای خودروی خود مراجعه کنید تا مناسب ترین نوع روغن گیربکس را برای خودروی خود بیابید.به عنوان نمونه، اکثر روغن های گیربکس مناسب خودروهای دستی موجود در ایران، میزان SAE بین 75w90 را داشته و سطح کیفیت آن ها معمولا GL4 یا GL5 ارزیابی می شود.

همچنین روغن دنده‏های معمولی در خودروهایی که جعبه دنده‏ی معمولی یا دستی دارند مورد استفاده قرار می‏گیرند. مواد افزودنی مورد استفاده در روغن دنده‏های معمولی عبارتند از ضدزنگ، ضدکف، پایین آوردنده‏ی نقطه‏ی ریزش، بازدارنده‏ی اکسیداسیون و در برخی موارد نیز مواد افزودنی بهبود‏دهنده‏ی خواص اصطکاکی و مواد EP. از خصوصیات مهم عملکرد روغن دنده‏های معمولی می توان به ظرفیت تحمل بار و گرانروی اشاره کرده روغن دنده‏ها را براساس این ویژگی طبقه‏بندی می‏کنند. مهم ترین و معروف ترین طبقه بندی روغن های دنده معمولی توسط انجمن نفت آمریکا (API) ارائه شده است که در زیر مشخص است.

API-GL-1

روغن دنده‏هایی با این سطح کیفیت در انتقال‏دهنده‏های دستی با شرایط عملکرد متوسط (فشار پایین و سرعت لغزش بسیار کم) مورد استفاده قرار می‏گیرند. به دلیل شرایط عملکرد سبک و ملایم این روغن‏ها استفاده از نفت خام و یا روغن تصفیه شده در آنها مقدور است. در صورت نیاز از مواد افزودنی بازدارنده‏ی اکسیداسیون، ضدزنگ و پایین آورنده‏ی نقطه‏ی ریزش برای بهبود خواص روانکاری در این روغن‏ها استفاده می‏شود. در این روغن‏ها نباید از مواد افزودنی بهبود‏دهنده‏ی خواص فیزیکی و فشارپذیر استفاده کرد. این روغن برای استفاده در انتقال‏دهنده‏‏های دستی ماشین‏های سواری مناسب نیست و در برخی از انتقال‏دهنده‏های دستی تراکتورها و کامیون‏ها استفاده می‏شود. این دسته از روغنها امروزه چندان مورد استفاده قرار نمی ‏گیرد.

API-GL-2

روغن دنده هایی با این سطح کیفیت برای اتومبیل هایی با محورهای دنده حلزونی که روغن ها با سطح مرغوبیت API-GL-1 برای سرعت لغزش، بار و درجه حرارت آنها مناسب نیستند، استفاده می شود. این روغن ها شامل مواد افزودنی ضدسایش یا بهبود دهنده های استحکام لایه و مقدار کمی مواد افزودنی فشارپذیر که دنده های حلزونی را محافظت می کنند، می باشند. این دسته از روغنها امروزه مورد استفاده قرار نمی‏ گیرد.

API-GL-3

روغن دنده هایی با این سطح کیفیت برای انتقال دهنده های دستی و محورهای دنده مخروطی- مارپیچ که شرایط عملکرد نسبتاً سختی (متوسط تا سخت) از نظر سرعت و بار دارند، به کارمی روند. با توجه به این شرایط عملکرد، روغنی مناسب است که ظرفیت تحمل بار آن بیشتر از روغن با سطح کیفیتAPI-GL-1 و کمتر از روغن با سطح کیفیت API-GL-4 باشد. روغن با سطح کیفیت API-GL-3 برای دنده های هیپوئید به کار نمی رود. این دسته از روغنها امروزه مورد استفاده قرار نمی‏ گیرد.

API-GL-4

روغن دنده هایی با این سطح کیفیت در محور هایی با دنده ی هیپوئید و دنده های مخروطی مارپیچ که شرایط عملکرد نسبتاً سختی (متوسط تا سخت) از نظر سرعت و بار دارند، استفاده می شود. این روغن ها می توانند در سیستم های انتقال دهنده ی دستی و میل کاردان به کار می روند. این دسته از روغنها امروزه مورد استفاده قرار می‏ گیرد.

API-GL-5

روغن دنده هایی با این سطح کیفیت در دنده ها به ویژه دنده های هیپوئید و در محور هایی که تحت شرایط عملکرد سرعت بالا، بار ناگهانی یا سرعت پایین و یا گشتاور بالا قرار می گیرند، به کار می روند. این دسته از روغنها امروزه مورد استفاده قرار می‏ گیرد.

API-GL-6

روغن دنده هایی با این سطح کیفیت برای دنده هایی با چرخ دنده های بسیار کوچک (پینیون ها) مورد استفاده قرار می گیرند. این چرخ دنده ها به محافظت بیشتری در برابر خوردگی نیاز دارند. روغن هایی با سطح کیفیت API-GL-6 بیشتر از روغن هایی با سطح کیفیت API-GL-5 می توانند از چنین دنده هایی حفاظت کنند. این سطح کیفیت برای روغن ها کم کم منسوخ شده است و کاربرد چندانی ندارد.

API-MT-1

این نوع روغن برای گیربکس های دستی شرایط کاری سخت مورد استفاده قرار می گیرند. دارای پایداری بالا در برابر دمای بالا و تغییرات شدید دمایی هستند و سازگاری بیشتری با آلیاژهای مسی دارند. این نوع روغن معمولاً در گیربکس های دستی بدون سنکرونازیون برای وسایل نقلیه سنگین مانند اتوبوس ها و کامیون ها مورد استفاده قرار می گیرند.