تولید پروپیلن از متان یا میعانات گازی؟

پروپیلن الماس صنعت پتروشیمی و دومین ماده پایه این صنعت از حیث میزان مصرف در دنیا است120 میلیون تن پروپیلن در سال 2019 روانه بازار مصرف شده است. پیش بینی ها از رشد 33 درصدی مصرف در ده سال آینده خبر می دهد و پیش بینی می شود میزان مصرف در سال 2030 به حدود 160 میلیون تن برسد.

پلی پروپیلن با سهم 70 درصدی در زنجیره ارزش این ماده، بیشترین سهم را در مصرف پروپیلن در دنیا دارا می باشد. در سال 2018 تولید خاورمیانه 9.2 میلیون تن بوده است و تا سال 2023 به حدود 15 میلیون تن خواهد رسید. بیشتر این افزایش ظرفیت مربوط به کشور عزیزمان ایران است. بر اساس برنامه ریزی ها ایران در سال 2030 پس از چین و هند سومین تولید کننده بزرگ پلی پروپیلن در جهان خواهد شد.

از میان روش های تولید پروپیلن دو روش بر دیگر روش ها برتری دارد. روش اول روش PDH (خوراک میعانات گازی) و روش دوم GTPP (تبدیل گاز به متانول و سپس تبدیل متانول به پروپیلن) است. ایران با دارا بودن ذخایر عظیم میعانات گازی و گاز طبیعی برای تحقق هر دو تکنولوژی دارای مزیت است.

هزینه اجرایی و ساخت در تکنولوژی GTPP به میزان قابل توجهی بیش از تکنولوژی PDH می باشد. در مقایسه هزینه احداث یک واحد با ظرفیت اسمی یک میلیون تن تولید پروپیلن به دو روش یاد شده، واحد PDH حدود 800 میلیون دلار و واحد GTPP حدود 1300 میلیون دلار سرمایه نیاز دارد. در صورت دسترسی به منابع ارزی ارزان قیمت روش GTPP به روش های PDH برتری دارد.

با توجه به وضعیت ارزی در سال های اخیر و محدودیت های به وجود آمده در صادرات حدود 500 هزار بشکه میعانات گازی، بررسی روش PDH جهت تولید پلی پروپیلن امری ضروری می باشد. قطعا بکارگیری روش PDH از خام فروشی میعانات گازی جلوگیری می نماید و هزینه سرمایه گذاری کمتری را نیز مورد نیاز خواهد داشت.

در حال حاضر با توجه به حجم بالای پروپان کشور که به صورت خام صادر می شود حتی احداث 10 واحد PDH نیز از توجیه اقتصادی لازم برخوردار می باشد. این توجیه که ما حتما باید LPG آن هم با ترکیب حداقل 50 درصد بوتان و 50 درصد پروپان صادر نمائیم و نمی توانیم صرفا بوتان صادر کنیم از پشتوانه منطقی قوی برخوردار نیست.