تعریف مولتی ویبراتور آستابل

مولتی ویبراتور آستابل:
مولتی ویبراتور آستابل (Astable Multivibrator) را می توان جزو نوسان سازهای آزاد گرد (Free Running) محسوب کرد که به صورت مداوم بین دو حالت در نوسان هستند و یک موج خروجی به شکل دو مربع ایجاد می کنند.

مدارات سوئیچینگ تکرارکننده (Regenerative Switching Circuits) مانند مولتی ویبراتورهای آستابل پرکاربردترین و متداول ترین نوع نوسان سازهای آرام (Relaxation Oscillator) هستند؛ زیرا این مدارات نه تنها بسیار ساختاری ساده و قابل اعتماد دارند، بلکه در خروجی یک شکل موج مربعی ثابت تولید می کنند که در اکثر مدارات، بسیار مورد نیاز است.

بر خلاف مولتی ویبراتورهای مونو استابل و یا مولتی ویبراتورهای بای استابل که به یک پالس تریگر خارجی برای عملکرد خود نیاز دارند، مولتی ویبراتورهای آستابل دارای پالس تریگر داخلی اتوماتیک هستند که به صورت مداوم مولتی ویبراتور آستابل را بین دو حالت ناپایدار خود کلیدزنی می کند.

مولتی ویبراتور آستابل نیز نوعی دیگر از مدارات کلیدزنی ترانزیستوری با کوپل متقاطع است که هیچ حالت پایدار خروجی ندارد.

به همین دلیل است که این نوع مولتی ویبراتور همیشه بین دو حالت خروجی نوسان می کند. مدار مولتی ویبراتور آستابل از دو ترانزیستور کلیدزنی، یک شبکه فیدبک کوپل متقاطع و دو خازن تاخیر زمانی تشکیل شده است که به مدار اجازه می دهند تا بدون نیاز به اعمال پالس تریگر خارجی بین دو حالت نوسان کند و حالت ها هر بار تغییر یابند.

در علم الکترونیک، مولتی ویبراتورهای آستابل را با نام مولتی ویبراتورهای آزاد گرد نیز می شناسند؛ زیرا این مدارات به هیچ ورودی اضافه و یا پالس تریگر خارجی برای نوسان نیاز ندارند.

نوسان سازهای آستابل یک شکل موج مربعی پیوسته را در خروجی خود تولید می کنند که می تواند برای خاموش و روشن کردن یک لامپ و یا تولید صدا در یک بلندگو مورد استفاده قرار گیرد.

مدار ترانزیستوری پایه برای ساخت مولتی ویبراتور آستابل قادر است که شکل موج خروجی مربعی را با استفاده از یک زوج ترانزیستور امیتر زمین شده کوپل متقاطع ایجاد کند.

هر دو نوع ترانزیستور هم NPN و PNP، در یک مولتی ویبراتور برای عملکرد خطی بایاس می شوند و به عنوان تقویت کننده امیتر مشترک با فیدبک مثبت کامل عمل می کنند.

پیکربندی این مدار زمانی در شرایط نوسان گر صدق می کند کهβA=1∠0∘ باشد.

وجود چنین شرایطی منجر به این می شود که یک طبقه در حالت هدایت کامل یا اشباع (Saturation) قرار بگیرد، در حالی که طبقه دیگر در حالت قطع کامل (Cut-Off) قرار دارد.

در این حالت، یک تقویت کنندگی دو طرفه بین دو ترانزیستور ایجاد می شود. حالت هدایت از یک طبقه به طبقه دیگر منتقل می شود. این انتقال حالت هدایت، در واقع توسط عمل تخلیه خازن ها از مسیر مقاومت ها انجام می پذیرد.