در ترکیه 21 منطقه آزاد تجاری و صنعتی وجود دارد. به دلیل وجود تسهیلات زیربنایی قوی و معافیت های مختلف قانونی، این مناطق جذابیت فراوانی برای سرمایه گذاران و تجار خارجی دارند. مهم ترین فرازهای قانون مناطق آزاد ترکیه که شامل مزایا و معافیت های موجود در این مناطق هستند، عبارتند از:
- معافیت مالیاتی: درآمدهای حاصله از فعالیت های تولیدی در مناطق آزاد از مالیات بر درآمد معاف است.
- امکان حضور دراز مدت: واحدهای تجاری و اداری آماده موجود در مناطق، به مدت 10 سال برای فعالیت های تجاری و 20 سال برای فعالیت های تولیدی اجاره داده می شوند، اما چنانچه سرمایه گذار خود اقدام به احداث نماید، قرارداد اجاره برای فعالیت های تجاری 20 ساله و برای فعالیت های تولیدی 30 ساله خواهد بود. قراردادها تا 99 سال قابل تمدید است.
- معافیت از پرداخت عوارض گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده برای کالاها و مواد اولیه ای که از دیگر کشورها وارد منطقه آزاد می شوند
- انتقال نقدینگی: درآمدهای حاصل از فعالیت در مناطق آزاد به راحتی و با آزادی کامل قابل انتقال به داخل خاک ترکیه و یا کشورهای دیگر است و نیاز به اخذ مجوز نیست.
- زیرساخت ها: زیرساخت های موجود در مناطق آزاد ترکیه بسیار پیشرفته بوده و با حداقل بوروکراسی، در اختیار متقاضیان قرار می گیرد. اکثر مناطق آزاد در کنار بنادر بزرگ ترکیه قرار گرفته است که امکانات حمل و نقل دریایی را فراهم می آورد.
قانون سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ترکیه
قانون سرمایه گذاری مستقیم خارجی ترکیه در 7 ماده تنظیم شده و دارای یک آیین نامه اجرایی است. آیین نامه این قانون نیز خود شامل 4 بخش و 13 ماده است. در ماده سوم این قانون، اصول سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ترکیه به شرح زیر بر شمرده شده است:
- آزادی سرمایه گذاری و معاملات داخلی: سرمایه گذاران خارجی برای سرمایه گذاری مستقیم در خاک ترکیه، یا انجام معامله با سرمایه گذاران داخلی این کشور آزاد هستند.
- سلب مالکیت و مصادره: اموال سرمایه گذاران خارجی سلب مالکیت یا مصادره نخواهد شد مگر برای اهداف و مصالح عمومی که در این صورت نیز مطابق فرایندهای قانونی، خسارت ها جبران خواهند شد.
- خروج اموال: سرمایه گذاران خارجی برای خارج کردن اموال خویش از ترکیه کاملاً آزاد هستند.
- مالکیت اموال غیر منقول: سرمایه گذاران خارجی برای مالکیت اموال غیر منقول در خاک ترکیه محدودیتی ندارند.
- حل اختلاف: چنانچه در جریان سرمایه گذاری هر گونه اختلافی بروز کند، سرمایه گذار خارجی می تواند به دادگاه های محلی رجوع کند.
- ارزش گذاری سرمایه غیر نقدی: سرمایه های غیر نقدی سرمایه گذاران خارجی بر اساس قانون تجارت ترکیه ارزش گذاری می شوند.
- استخدام کارکنان خارجی: شرکت های خارجی موضوع این قانون، می توانند اتباع خارجی را که از وزارت کار و امنیت اجتماعی دارای مجوز هستند به استخدام خویش درآورند.
- افتتاح دفتر نمایندگی: به شرکت های خارجی اجازه داده می شود که دفاتر نمایندگی خویش را مطابق قانون افتتاح کنند.
امتیازات مناطق آزاد
شرکت هایی که در مناطق آزاد فعالیت تولیدی دارند:
- از مالیات بر در آمد حاصل از صادرات محصولات تولیدی خود معاف اند.
- از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده و مالیات های گمرکی جنس و مواد اولیه ای که از کشور های دیگر به مناطق آزاد می آورند، معافند.
شرکت هایی که فعالیت تولیدی ندارند و فقط صادرات و یا تجارت ترانزیت انجام می دهند مالیات بر ارزش افزوده و تعرفه گمرکی پرداخت نمی کنند، یعنی مثلاَ اگر جنسی از اروپا و یا هر کشور دیگری به مناطق آزاد بیاوریم و مدتی بعد به کشور ثالثی صادر نماییم در این فرآیند مالیات های گمرکی جنس مزبور پرداخت نخواهد شد.
مجوز فعالیت برای شرکت های مقیم در مناطق آزاد:
برای شرکت هایی که فعالیت تولیدی ندارند 10 ساله و برای شرکت هایی که فعالیت تولیدی دارند 15 ساله اعطا می شود.
هرگونه تجارت یا خرید و فروش بین شرکت های مقیم در مناطق آزاد و شرکت های داخل ترکیه تابع مقررات تجارت بین المللی است و به عبارت دیگر کالاهایی که از داخل ترکیه به مناطق آزاد فروخته می شود تابع قوانین صادرات و کالاهایی که از مناطق آزاد به داخل ترکیه فروخته می شود نیزتابع قوانین واردات می باشد.
به لحاظ زمانی محدودیتی برای نگهداری کالاهایی که وارد منطقه آزاد می شود وجود ندارد.
فعالیت در مناطق آزاد برای کدام شرکت ها مطلوب است:
- شرکت هایی که مواد اولیه و یا قطعات یدکی و … وارد نموده و محصول تولیدی و یا مونتاژ شده خود را به کشور های ثالث می فروشند.
- شرکت هایی که کالاهایی را ری- اکسپورت می نماید.
تأسیس شرکت جدید و یا تأسیس شعبه:
شرکت هایی که مرکزشان در ترکیه است، از آنجایی که برای فعالیت در منطقه آزاد باید دفاتر حسابداری مجزایی داشته باشند باید در این مناطق شعبه تأسیس نمایند. دفاتر حسابداری دفتر مرکزی شرکت باید جدا از دفاتر حسابداری شعبه باشد. شرکت ها به هیچ عنوان نمی توانند، در دفاتر شعبه مربوط به منطقه آزاد، فعالیت های تجاری مربوط به شعبه مرکزی را قید نمایید.
مناطق آزاد تجاری در ترکیه
- منطقه آزاد آدانا: Yumurtalık Adana-Yumurtalık Free Zone
- منطقه آزاد اژه: Aegean Free Zone
- منطقه آزاد آنتالیا: Avrupa Antalya Free Zone, Avrupa Free Zone
- منطقه آزاد بورسا: Bursa Free Zone
- منطقه آزاد دنیزلی: Denizli Free Zone
- منطقه آزاد شرق آناتولی: East Anatolian Free Zone
- منطقه آزاد اروپا: European Free Zone
- منطقه آزاد غازی عنتب: Gaziantep Free Zone
- منطقه آزاد استانبول فرودگاه آتاترک: İstanbul Atatürk Airport Free Zone
- استانبول چرم و منطقه آزاد صنعت: İstanbul Leather and Industry Free Zone
- منطقه آزاد بورس اوراق بهادار استانبول: Istanbul Stock Exchange Free Zone
- منطقه استانبول تراکیه رایگان: İstanbul Thrace Free Zone
- منطقه آزاد ازمیر Menemen چرم: İzmir Menemen Leather Free Zone
- منطقه آزاد کایسری: Kayseri Free Zone
- منطقه آزاد کوکالی: Kocaeli Free Zone
- منطقه آزاد ماردین: Mardin Free Zone
- منطقه آزاد مرسین: Mersin Free Zone
- منطقه آزاد ریزه: Rize Free Zone
- منطقه آزاد سامسون: Samsun Free Zone
- منطقه آزاد ترابزون: Trabzon Free Zone
- TUBITAK مرمره تحقیقات، گزارش، معاملات ارزی فنی: Tübitak Marmara Research Ctr Tech FZ
