مطابقت جنس سیلندر با گاز داخل آن

امروزه اثر گازهای هیدروژن و برخی گازهای حاوی هیدروژن فشرده شده بر تردی فولادها، کاملا شناخته شده است. اثر تردکنندگی منجر به شکست (در برخی موارد انفجار) سیلندرهای هیدروژن شده است که این موضوع باعث شده کاربران و سازندگان سیلندر گاز اقدامات ویژه ای را در این خصوص اتخاذ نمایند. براساس گزارش هایی که تاکنون به دست آمده، اتخاذ این اقدامات، کلیه شکست های شناخته شده در سیلندر های هیدروژنی ناشی از پدیده تردی را حذف نموده است.

توصیه اصلی در این خصوص، محدودسازی استحکام کششی فولادها ( به استاندارد ملی ایران شماره 1-14655 مراجعه شود) و حذف عیوب ساخت می باشد. استفاده از شیوه های فولادسازی، شیمی و فنون تولید که در اوایل دهه 80 برای سیلندرهای آب دهی و برگشت داده شده از جنس فولاد 34CrMo4 به کار برده شد موجب گردید حد استحکام کششی 950MPa این فولاد، گسترش یافته و به طور موفقیت آمیز برای فشار کاری تا 300 bar به کار گرفته شود.

این شیوه به طور گسترده ای تا زمان حاضر استفاده می شود. این شیوه برای سایر فشارهای بالاتر نیز، گرچه حدود استحکام کششی پایئن تر، استفاده شده است.در سال های اخیر، پیشرفت های فولادسازی همچون کاهش مقادیر گوگردو فسفر، امکان افزایش حد 950MPa استحکام کششی را برای کاربری گاز تردکننده فراهم ساخته است. آزمایش های تجربی نشان داده که پارامترهای زیر بر روی تردی هیدروژن اثر می گذارد:

•  ریز ساختار ناشی از ترکیب شیمیایی و عملیات حرارتی
• خواص مکانیکی فلز
• تنش اعمال شده
• عیوب سطحی داخلی ناشی از تمرکز تنش موضعی
• ویژگی های گاز درون سیلندر ( ترکیب، کیفیت، فشار و غیره)

در تدوین این استاندارد، صرفا موارد ویژگی های مواد الف و ب ویژگی های گاز ث در بالا مدنظر قرار گرفته است. سایر موارد ضروری پ و ت در بخش های سه گانه مجموعه استاندارد های ISO9809 پوشش داده شده است.برخی از فولاد های کم آلیاژی غیر از 34crMo4 به منظور مناسب بودن برای ساخت سیلندر های گاز در سرویس گازهای تردکننده ممکن است نیاز به استحکام کششی کمتر از MPa 950 داشته یا برای استحکام بالاتر از 950 مجاز باشند.

این استاندارد، روش های آزمون برای شناسایی فولادهایی را مشخص می کند که همراه با سایر الزامات ساخت طبق مجموعه استانداردهای 9809 ISO (تمام بخش ها) منجر به سیلندر هایی مناسب برای استفاده در سرویس گازهای تردکننده خواهد شد.این آزمون ها به دنبال یک برنامه گسترده در سطح جهانی که شامل آزمون های آزمایشگاهی و آزمون در ابعاد حقیقی ( جامع) می باشد، توسعه یافته است. همچنین به استاندارد E 29-753 AFNOR مراجعه شود.