کیفیت فاضلاب صنایع رنگ و رزین
با توجه به اینکه فاضلاب صنایع رنگسازی و تولید رزین عمدتا از شستشوی مخازن رنگ و رزین به وجود می آید بنابراین می توان فاضلاب رنگسازی را معادل رنگ رقیق شده و فاضلاب تولید رزین را برابر با رزین رقیق شده در نظر گرفت. به همین دلیل شناخت مواد اولیه در تولید رنگ و رزین می تواند کلیدی در جهت شناسایی کیفیت فاضلاب تولیدی در این صنعت و راهنمایی برای انتخاب روش تصفیه فاضلاب باشد.
رنگ لغتی است که تنوع کاملی از مواد نظیر: لعاب ها، لاک ها، جلاها، پوشش های زیرین، آستری های اول و دوم، سیلرها، پرکننده ها، مسدود کننده ها( آب بندها) و تعدادی دیگر از این نوع را در بر می گیرد. می توان گفت عموما پوشش آلی از اختلاط مواد زیر حاصل می شود:
رزین(Resin): در حقیقت بخش اصلی پوشش های حفاظتی است که سایز اجزا را درون خود نگاه داشته و به عنوان محمل رنگ وظایف عمده ای را در سیستم پوششی به عهده دارد و انتخاب نوع پوشش از روی تعیین نوع رزین انجام می گردد و معمولا رنگ را بر حسب نوع رزین آن می شناسند. از وظایف اصلی رزین در پوشش، ایجاد فیلم رنگ بر روی سطح است.
رزین های پلی استر، پلی آمید، پلی اورتان، پلی اوره، پلی سیلیکون، اوره فرمالدئید، کوپلیمر وینیل کلراید و ونیل استات( رزین وینیل) همگی مثال هایی از انواع پلیمرهایی هستند که در صنعت رنگ و پوشش کاربرد دارند. همانطور که مشاهده می شود رزین ها ترکیبات آلی هستند که در فاضلاب سبب ایجاد COD زیادی گردیده و لذا یکی از عوامل مهم در آلودگی فاضلاب صنعت رنگ می باشند.
همچنین در ساخت برخی از رزین ها (آکریلات ها یا متاکریلات های تک یا چند عامل دار حاوی گروه های یورتان) از ایزوسیانات ها استفاده می شود که بسیار سمی بوده و هزینه اضافه ای را به سیستم تصفیه فاضلاب تحمیل می نماید.
رنگدانه(Pigment): مواد شیمیایی آلی و معدنی هستند که بخش اصلی رنگ را تشکیل داده و اغلب شامل اکسیدها، کربنات ها، سیلیکات ها، کرومات ها و دیگر ترکیبات از فلزات (معمولا فلزات سنگین مثل آهن، مس، روی، تیتانیوم، ...) در پیگمان های معدنی و عوامل آزوی نامحلول، آزواسیدها، آنترا کوئینون ها، اندیکو، فتالوسیانین ها، هیدروکربن های معطر بنزن، تولوئن، زایلن، نفتالین و غیره در پیگمان های آلی می باشند. این ترکیبات باعث سمیت و اکسیژن خواهی شیمیایی (COD) زیادی در فاضلاب تولیدی صنعت رنگسازی هستند.
حلال(Solvent): حلال ها مایعات شیمیایی فراری هستند که برای رقیق کردن رزین به رنگ افزوده می شوند. این مایعات می توانند در بهبود خواص رنگ نیز تأثیر داشته باشند. حلال های مورد مصرف در صنعت رنگسازی بر حسب عوامل فعال و ساختمان شیمیایی به پنج گروه اصلی طبقه بندی میشوند:
حلال ها نیز ترکیبات آلی هستند که بر حسب نوع ترکیب خود اغلب آب گریز بوده و در صورت راه یابی به فاضلاب ممکن است به صورت امولسیون در فاضلاب ظاهر شوند. این گروه نیز سبب افزایش میزان COD فاضلاب شده و در تصفیه فاضلاب صنایع رنگ نیازمند تمهیدات خاص می باشند.