روانکارهای گازی

روانکار های گازی مثل هوا، هلیوم، بخار مایعات و... در موارد درجه حرارت های خیلی بالا و یا پایین، سرعت بسیار زیاد و بار کم و یا در مواردی که پرتوهای هسته ای در محیط وجود دارند، استفاده می شوند. یکی از خصوصیات بسیار مهم روانکار های گازی این است که گرانروی آنها با تغییر درجه حرارت تغییر چندانی نمی کند و به همین دلیل این روانکار ها قادرند در گستره وسیعی از کاربردهای صنعتی مورد استفاده قرار گیرند.

علاوه بر این چون گازها سبک تر از مایعات هستند و می توان وزن آنها را نادیده گرفت، این موضوع باعث می شود در سرعت های خیلی بالا همچنان جریان آنها آرام و یکنواخت باقی بماند. به همین جهت در یاتاقان های با سرعت خیلی زیاد بهتر از روانکار های مایع هستند.روانکار های گازی اصطکاک کمی دارند، عاری از ناخالصی اند و خاصیت سرریزی که در مورد روانکار های مایع و گریس ها پیش می آید را ندارند.

علاوه بر آن این نوع روانکارها به دلیل سرریز نکردن می توانند مواد مطمئنی در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی نیز باشند.روانکاری اولترا سانتریفیوژها، ماشین های ابزار سنگ زنی دقیق که با سرعت زیاد کار می کنند، چرخ مته دندان پزشکی، راکتورهای اتمی، ماشین های ریسندگی پر سرعت، توربین های گازی، موتور جت و... از جمله موارد کاربرد این دسته از روانکارها هستند.

این نوع روانکارها برای شرایط به خصوص به طور مثال خلاء، بار زیاد و یا حرارت و مکان هایی به مانند راکتور های هسته ای که در برابر اشعه های رادیو اکتیو قرار دارند استفاده می گردد. مقاوم بودن در برابر خلاء، فرار بودن کم، تحمل درجه حرارت بالا و همچنین مقاومت در برابر انرژی تابشی مواد رادیو اکتیو از ویژگی های این نوع روانکارها می باشد. واژه های دیگری که برای روانکاری جامد استفاده می شود عبارتند از:

روانکاری خشک، روانکاری لایه خشک و روانکاری لایه جامد. اگر چه این عبارت ها حاکی از این است که روانکاری جامد در شرایط خشک انجام می شود ولی ممکن است یک ماده جامد در یک حلال به عنوان ماده حامل جهت روانکاری استفاده شود.

گرافیت، مولیبدنیوم دی سولفید (Molybdenum disulfide)، بورنیترید (Boron nitride)، تنگستن دی سولفید و برخی ترکیبات آلی جامد مثل فتالوسیانین (Phthalocyanine) و تترفلوئورواتیلن (Tetrafluoroethylene)، میکا، تالک و…از انواع روانکاری های جامد هستند. در این بین، گرافیت و مولیبدنیوم دی سولفید، بیشترین کاربرد را دارند.