روانکاری، روشی است برای جلوگیری از اصطکاک و سایش سطوح متحرکی که روی یکدیگر قرار می گیرند. درواقع روانکاری (Tribology) علم سهولت حرکت سطوح در تماس با یکدیگر است که از زمان اختراع چرخ توسط انسان نیاز به آن احساس شده است و در سطوح همجوار و مماس بر هم که باعث فرآیند اصطکاک و خوردگی و سائیدگی می شوند نیز کاربرد دارد.
امروزه در دنیای صنعت، نحوه عملکرد ماشین آلات در شرایط سخت (حرارت، بار و سرعت بالا) به انضمام راندمان و بازدهی بیشتر و آلودگی کمتر است که انتخاب نوع روانکارهای مناسب را تعیین می کند.ماده ای جامد، نیمه جامد، مایع و یا گاز است که برای کاهش اصطکاک بین دو سطح در بین آنها قرار می گیرد و مهم ترین مثال آن روغنهای روانکار است.
روانکارها به طور عمده منشأ معدنی دارند و اساس آن ها برش روغنی است که از نفت خام تهیه می شود. فرآیند تهیه برش روغنی در پالایشگاه نفت خام شامل دو مرحله تقطیر در فشار اتمسفریک و تقطیر در خلا است. برش روغنی (Lube-Cut) ماده اولیه واحد روغن سازی است که وارد پالایشگاه روغن سازی می شود و طی عملیات پالایش به روغن پایه (Base Oil) تبدیل می شود. روغن پایه تهیه شده به تنهایی ویژگی های لازم برای روانسازی مناسب را ندارد و بسته به نوع وظیفه ای که از آن انتظار می رود، باید مواد افزودنی مختلف به آن افزوده شود.ویژگی های اصلی روانکارها عبارتند از:
انواع روانکارها
انواع روانکارهاعبارتند از: