انواع مالیات بر واردات در ایران

مالیات بر واردات در ایران، یکى از قدیمى ترین و متداولترین اقسام مالیات است درآمد حاصل از مالیات بر واردات در بودجه عمومى فعلى دولت شامل حقوق گمرکی، سود بازرگانی، عوارض اتومبیل هاى وارداتی، حق الثبت سفارش کالا و عواید جایگزین دروازه اى است.

براساس قانون امور گمرکى مصوب 30/3/1350، میزان حقوق گمرکى به موجب جداول تعرفه گمرکى مشخص شده در قانون مزبور تعیین و دریافت مى گردد، لیکن تعرفه هاى سود بازرگانى همه ساله همراه مقررات صادرات و واردات مورد تجدیدنظر و اصلاحات لازم قرار مى گیرد.

عوارض اتومبیل هاى وارداتی، در تبصره 62 قانون بودجه سال 1364 از ده درصد نرخ قانون متمم بودجه سال 1364 به 20 درصد افزاش یافت و در ماده 6 قانون وصول مالیات مقطوع از بعضى از کالاها و خدمات به 30 درصد افزایش یافت که ملاک عمل اخذ این درآمد است.

درآمد حق الثبت سفارش کالا از سال 1346 به موجب تبصره 16 قانون متمم بودجه سال مزبور به میزان 2 درصد افزایش یافت، که تعرفه جدید نیز براساس ماده 5 قانون وصول مالیات مقطوع از بعضى از کالاها و خدمات مصوب 26/3/1366 مجلس شوراى اسلامى به 5 درصد و به موجب تبصره 46 قانون بودجه سال 1368 به 5 درصد براى کالاهاى اساسى و 15 درصد براى کالاهاى دیگر تغییر یافت. از سال 1371، به موجب تبصره 14 قانون بودجه، تعرفه مزبور به مأخذ 5 ریال به ازاء هر دلار براى کالاهاى اساسى و 20 ریال به ازاء هر دلار براى کالاهاى دیگر دریافت مى گردد.

دریافت عواید جایگزین دروازه اى نیز به استناد بند الف ماده 2 قانون لغو عوارض دروازه اى است که به موجب آن براساس حقوق گمرکى و سود بازرگانى تمام واردات کشور که به وسیله گمرک وصول مى شود، صدى شش اضافه مى گردد که شش درصد آن به موجب تبصره 40 قانون بودجه سال 1344 ضمن ردیف خاصى در بودجه منظور مى گردد.

با توجه به کاهش درآمدهاى ارزى و واردات کشور، سهم مالیات بر واردات به تدریج کاهش یافته است، به نحوى که در سال 1367 به کمترین سطح خود، یعنى 148 درصد رسیده است. طى دوره 72 1368، روند مزبور دوباره افزایش یافته است. به طورى که عملکرد آن در سال 1372 حاکى از سهم حدود 28 درصدى این مالیات است. سهم مزبور در سال 1374، به حدود 171 درصد کاهش یافته است.

از میان انواع مالیات بر واردات، سود بازرگانى با حدود 63 درصد بالاترین سهم را داشت که پس از آن به ترتیب حق الثبت سفارش کالا (22 درصد) و عوارض اتومبیل هاى وارداتى (5 درصد) بوده است.

جدول زیر به تفکیک انواع مالیات بر واردات در ایران را طى سال‌هاى 75 1357 نشان مى‌دهد.

 جدول انواع مالیات بر واردات در ایران ارقام به میلیون ریال