فیوز چگونه کار می کند؟
فیوز (Fuse) قطعه ای است که برای حفاظت لوازم برقی مانند تلویزیون، یخچال، کامپیوتر و… در برابر آسیب های ناشی از تغییرات الکتریکی ناگهانی و غیرمعمول مورد استفاده قرار می گیرد.
این قطعه حفاظتی از یک نوار نازک یا رشته فلزی درون یک محفظه تشکیل شده است که عبور جریان زیاد از آن موجب ذوب شدن و در نتیجه باز شدن مدار از منبع تغذیه می شود.
همچنین، از فیوز به عنوان مدارشکن یا پایدارساز (استبلایزر) نیز برای جلوگیری از آسیب دیدگی دستگاه ها استفاده می شود.ا
امروزه انواع مختلفی از فیوزها با مشخصات و طراحی های گوناگون در بازار موجود است. نوار نازک فیوز از آلومینیوم، مس یا روی ساخته شده و همیشه به صورت سری با مداری که از آن در برابر اضافه جریان محافظت می کند متصل می شود. شکل زیر مدار پایه فیوز را نشان می دهد.
نماد فیوز نیز در شکل زیر قابل مشاهده است.
چرا به فیوز نیاز داریم؟
فیوزها برای جلوگیری از اتصال کوتاه شدن و آسیب دیدگی لوازم منزل در اثر اضافه بار یا جریان زیاد استفاده می شوند.
در صورت عدم استفاده از فیوز، اگر خطای الکتریکی در سیم کشی رخ دهد، سیم و وسایل برقی را می سوزاند و ممکن است حتی منجر به آتش سوزی شود. در این صورت، تلویزیون، رایانه، رادیو و سایر لوازم خانگی نیز ممکن است در معرض خرابی قرار گیرند.
هنگامی که فیوز در مدار باشد، یک جرقه ناگهانی اتفاق می افتد و با قطع کردن منبع تغذیه و جلوگیری از هرگونه خرابکاری اضافی، خانه را در تاریکی ناگهانی فرو خواهد برد. به همین دلیل، برای محافظت از لوازم منزل خود در برابر آسیب دیدگی به فیوز احتیاج داریم.
فیوز چگونه کار می کند؟
فیوزها بر اساس اصل اثر گرمایش ناشی از جریان کار می کنند. جریان از نوار نازک یا رشته ای از سیم فلزی از جنس مواد غیر قابل احتراق از فیوز عبور می کند.
این رشته یا نوار بین انتهای ترمینال ها متصل است. فیوز همیشه به صورت سری با مدار الکتریکی متصل است.
هنگامی که جریان زیادی از فیوز عبور می کند یا به دلیل جریان زیاد در مدار گرما ایجاد می شود، سیم داخل فیوز به دلیل پایین بودن نقطه ذوب عنصر سازنده آن ذوب می شود و مدار را باز می کند. بنابراین، جریان بیش از حد به خرابی سیم منجر شده و جریان را متوقف می کند.
در این صورت، باید از یک فیوز نو به جای فیوز سوخته استفاده کرد. فیوز نه تنها از مدار، بلکه از خطراتی که در معرض افراد است محافظت می کند. شکل زیر، نمایی ساده از عملکرد فیوز را نشان می دهد.