بررسی انواع ضایعات ساختمانی

ضایعات ساختمانی را می توان در دودسته فیزیکی و غیر فیزیکی تعریف نمود. منظور از ضایعات فیزیکی، موادی همچون بتن، شن و ماسه، چوب، فلز و پلاستیک می باشد که از فعالیت های ساختمانی پرت شده اند. درحالی که ضایعات غیر فیزیکی از جنس زمان، هزینه و یا انرژی هستند.ضایعات فیزیکی بر اساس اثرات شیمیایی که به محیط زیست وارد می کنند، به دودسته خنثی و فعال تقسیم می شوند. نخاله های از جنس خاک و شن و ماسه از نوع ضایعات خنثی هستند. در مقابل ضایعات فلزی و شیمیایی از نوع ضایعات فعال می باشند.

ضایعات مصالح در پروژه های ساختمانی می توانند منابع متعددی داشته باشند. ازجمله منابع اصلی تولید ضایعات ساختمانی می توان به حمل ونقل نامناسب، انبار نمودن نامناسب مصالح، برش اشتباه مصالح، عدم توجه به میزان مصرف مصالح در حین اجرا و طراحی غیر اجرایی اشاره نمود؛ اما در همین راستا باید بدانید که به طورکلی هر شرکتی برای درجه بندی ضایعات از تعریف ویژه ای استفاده می کند؛ بنابراین می توان انواع مختلفی از این ضایعات را در یک دسته بندی عمومی شامل موارد زیر دانست که به شرح زیر می باشد:

ضایعات فلزی

قراضه های فلزی بخش قابل توجهی از زباله های شهری را تشکیل می دهند که فضای بسیار زیادی را اشغال کرده و قابل امحاء نیستند. این فلزات ارزش اقتصادی دارند زیرا با صرف هزینه و انرژی تولیدشده اند و مورداستفاده قرارگرفته اند.فلزاتی مانند آهن، مس، روی، آلومینیوم، استیل و چدن برخی از فلزات ارزشمندی هستند که بخش بزرگی از ضایعات شهری را تشکیل می دهند و می توان با بازیافت آن ها در هزینه و انرژی که صرف تولید مجدد آن ها می شود، صرف جویی کرد. به طورکلی قیمت روز هر کیلو از این ضایعات تابعی از قیمت جهانی این فلزات و قیمت دلار در ایران است و بازار خریدوفروش آن ها در سراسر دنیا بسیار گسترده و پررونق است.

ضایعات غیرفلزی

به طورکلی می توان مطرح کرد که زباله های غیرفلزی شامل هر چیز غیرفلزی مانند پلاستیک، شیشه، کاغذ و کارتن، منسوجات، مواد شیمیایی و ضایعات ساختمانی مانند آجر و سرامیک است. در بین این ضایعات می توان به انواع لوله های شکسته، چوب و تخته، چرم و حتی مواد غذایی دورریختنی اشاره کرد که هریک بر اساس ارزش اقتصادی و قابلیت بازیافت قیمت متفاوتی دارد.

ضایعات الکتریکی

زباله های الکترونیک و الکتریکی شامل کامپیوتر، موبایل، تلویزیون، لامپ، سیم، کابل و باطری های قراضه ای هستند که دیگر قابل استفاده نیستند. این لوازم اسقاطی می توانند تعمیر شوند یا از طریق بازیافت قطعات به چرخه تولید بازمی گردند.

مصالح بنایی

ضایعات مصالح بنایی درنتیجه تخریب ساختمان های بنایی تولید می شوند. با خرد کردن ضایعات بنایی و استفاده به عنوان سنگ دانه می توان آن ها را بازیافت کرد. یک کاربرد ویژه سنگ دانه بازیافت شده از مصالح بنایی، استفاده از آن به عنوان بتن عایق حرارتی است. یکی دیگر از کاربردهای بالقوه آن­، استفاده به عنوان سنگ دانه در آجرهای رسی سنتی است.

ضایعات سوفاله یا سوفاره آهن

در یک تعریف کلی به براده های تولیدشده از تراشکاری قطعه های فولادی و آهنی ضایعات سوفاره یا سوفاله آهن می گویند که خود در دودسته ناخنی و پوشالی قرار دارند. درواقع عرضه آن به دو صورت فله بار پرسی شده و پفکی یا ریز بار عرضه می شود. سوفاله آهن در حالت ناخنی و پوشالی دارد.به طورکلی اندازه سوفاله ناخنی 10-3 میلی متر است و نوع پوشالی که به صورت درهم تنیده است، هزینه اش از نوع ناخنی بیش تر بوده و چگالی پایین تری دارد.

ضایعات سوپر ویژه

این نوع از ضایعات شامل آهن آلاتی مانند ورق روغنی زنگ خورده، خرده میلگرد، نبشی و ناودانی است. همچنین محصولات ویژه فولادی مورداستفاده در ساختمان ها مانند تیرآهن، خرده های میلگرد با ابعاد بزرگ تر، قوطی و پروفیل مورداستفاده در ساخت در و پنجره باضخامت زیر 50 سانتی متر، نبشی و ناودان را شامل می شود.

ضایعات آهن گالوانیزه

همان طور که در سایر مقالات پرشین سازه نیز اشاره کردیم، اگر آهن باروی پوشش داده شود به آن آهن گالوانیزه می گویند، این پوشش در برابر خوردگی مقاوم است. این آهن به دو دلیل می تواند غیرقابل استفاده شود. درگذر زمان ممکن است دچار شکستگی گردند و یا تحت تنش های بالا دچار تغییر شکل شوند؛ مانند بسیاری از محصولات در حین فرآیند تولید به کیفیت مدنظر نرسد و تبدیل به ضایعات شود.

از طرفی شاید برایتان جالب باشد که بدانید در ساخت لوازمی که امکان زنگ خوردگی در آن ها با توجه به محیط کاری زیاد است و در صورت زنگ خوردگی با خسارت مواجه می شوند از آهن گالوانیزه استفاده می شود. برای مثال در تولید کانال کولر، شیروانی منازل، کابینت آشپزخانه و لوله های آب از آهن گالوانیزه استفاده می کنند. از طرفی حضور روی در این نوع آهن سبب شده، درجه آن نسبت به سایر ضایعات آهن کمتر باشد و از قیمت کمتری نیز برخوردار باشند.

ضایعات حلب

در بازار امروز ضایعات حلب به دو صورت حلب پرسی و حلب فله به فروش می رسند. قوطی های نگهداری پنیر و قوطی های روغن جامد و به عبارت کلی تمامی قوطی هایی که برای نگهداری مواد غذایی مورداستفاده قرار می گیرند، از نوع ضایعات حلب به شمار می آیند.