با توجه به اهمیت ویژه حوزه معدن و صنایع معدنی در ایران با در نظر گرفتن منابع استراتژیک و سابقه فراوان در این حوزه، اولویت و تمرکز دولت ها بر بخش های مختلف این حوزه غنی و با ارزش افزوده بالا می بایست یکی از ارکان اصلی مقاومت اقتصادی در کشورمان باشد.معدن و صنایع معدنی در ایران با وجود نیروی انسانی کارآمد، معادن غنی، موقعیت استراتژیک و دسترسی به منابع انرژی، وجود شرکت های معدنی با سابقه و قوی از جایگاه ویژه برخوردار است. در این بین، نظر به اهمیت این حوزه می بایست اولویت دولت ها تمرکز بر بخش های مالی، تولیدی، صادراتی و اشتغال در حوزه معدن و صنایع وابسته، به عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد مقاومتی باشد.
بی شک دسترسی به اهداف برنامه ریزی ها و استراتژی های کلان کشور در معدن؛ جز از مسیر توجه به ضرورت ها، چالش ها، فرصت ها و نیز منابع موجود، امکان پذیر نمی باشد. بدیهی است که زنجیره محصولات معدنی برای ایجاد ارزش افزوده بالاتر، درآمدزایی و اشتغال بیشتر همواره نیازمند پیاده سازی طرح های جدید با تکنولوژی های روز، سرمایه گذاری مناسب و همچنین تجمیع توانمندی همه فعالان این بخش از صنعت است. این امور در کنار توجه خاص به بحث صادرات، به منظور تامین منابع ارزی قابل اتکا برای کشور و بازار مصرف مناسب و پایدار محصولات معدنی، در سال های اخیر همواره جزو تهدیدهای بسیار مهم معدن و صنایع معدنی بوده و دغدغه بسیاری از فعالان و مسوولین نیز بوده است.
از دیگر عوامل کلیدی در رشد این صنعت، سرمایه گذاری خارجی است که نیازمند تامین امنیت سرمایه گذاری، ثبات سیاسی و اقتصادی و همدلی کلیه ارکان اقتصادی است. بدون شک، گذر از تحریم های ناعادلانه علیه کشورمان از سوی ایالات متحده، ضرورت گام برداشتن در مسیر اقتصاد مقاومتی را بیش از گذشته مخصوصا در معدن آشکار کرده و نیاز مبنایی به داشتن تحلیل های صادقانه، منصفانه و تخصصی را هویدا می سازد.
از این رو نگاه فراگیر به جزییات این برنامه ریزی ها از جمله تکمیل فعالیت های اکتشافی، و واردات و توسعه تکنولوژی های روز اکتشافی دنیا، شناسایی، ورود و ماندگاری در بازارهای جدید بین المللی، ارائه تسهیلات و تشویق های صادراتی، کاهش هزینه پشتیبانی، توجه به حفظ و حراست از منابع طبیعی و محیط زیست و تامین زیرساخت های حمل و نقل، انرژی و آب می بایست در اولویت قرار گیرد تا ضمن تداوم رونق سرمایه گذاری، شاهد رشد تولید و صادرات محصولات معدنی کشور در سطح دنیا نیز باشیم.
از مهمترین نکات در مسیر توسعه صنعت معدن، توجه همزمان به تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر و به تعبیر برخی از کارشناسان؛ پرهیز از خام فروشی از یک سو و نقش موثر فروش هر بخش از محصولات معدنی در بازارهای جهانی و اقتصاد ملی و ارزآوری از سویی دیگر است. به نظر می رسد در طول سالیان گذشته عده زیادی از متولیان و مسوولین همواره شعار جلوگیری از خام فروشی را داده اند و هیچ گاه به ارائه تعریفی جامع از خام فروشی و اثرات جنبی و دیگر عواملی که ممکن است به دلیل جلوگیری از فروش آنها به وجود آیند بررسی همزمان ننموده اند.
قطعا بررسی یک جانبه این موضوع؛ پرهیز از خام فروشی را به دلیل ایجاد ارزش افزوده بیشتر در محصولات نهایی گواه می دهد. اما آیا مثلا در زنجیره فولاد فقط و فقط سنگ آهن خام است؟ آیا کنسانتره نسبت به گندله، گندله نسبت به آهن اسفنجی، آهن اسفنجی نسبت به شمش فولاد و... تا محصولات نهایی همچون خودرو و لوازم خانگی خام محسوب نمی شوند.
از سویی دیگر در هر کدام از این محصولات آیا بررسی دقیق و کارشناسانه ای صورت می گیرد که نشان دهد که مثلا ارز حاصل از فروش سنگ آهن در بازارهای بین المللی در امروز ارزشش از فروش شمش فولاد در بازارهای جهانی در آینده بیشتر است یا کمتر و آیا رفتار بازار با همه این محصولات در هر کجای چرخه تولید یکسان است و یا ورود و رقابت در بازار بین الملی برای هر کدام از این محصولات شرایط خود را دارد.
متاسفانه موارد فوق نه تنها سبب کاهش مشکلات معدنکاران و فعالان معدن و صنایع معدنی نشده، بلکه در بسیاری از مواقع چالش های جدی را در ارکان مختلف چرخه تولید یک محصول ایجاد کرده و فرصت تعامل سازنده آنها با یکدیگر و نفع بیشتر اقتصاد ملی از آن را از بین برده است.