اپتیکال برایتنر (optical brightener) یا همان سفید کننده نوری یک ماده شیمیایی با نام تجاری OB1 است. اپتیکال برایتنر یک سفید کننده مقاوم در برابر حرارت و مواد شیمیایی است که باعث افزایش سفیدی می شود و رنگ های درخشان تری را ایجاد می کند. از این ماده برای از بین بردن رنگ زردی یک پلیمر و برای داشتن ظاهری سفیدتر استفاده می شود. اپتیکال برایتنر را با نام های روشن کننده نوری، اپتیکال وایتنر، فلوئورستنت برایتنر، فلوئورستنت اپتیکال برایتنر نیز می شناسند. در ادامه این مقاله با اپتیکال برایتنر، ویژگی های اپتیکال برایتنر و کاربردهای آنها آشنا می شوید و در آخر ضمن بیان برخی از نکات ایمنی در هنگام استفاده از اپتیکال برایتنر، نگاهی به تجارت اپتیکال برایتنر در برخی از صنایع می اندازیم.
نحوه عملکرد اپتیکال برایتنر
اپتیکال برایتنر موادی هستند که بر اساس سازوکار فلورسنتی، پرتو فرابنفش خورشید را جذب و آن را در طول موج بالاتر (ناحیه آبی طیف مرئی) منتشر می کنند. آنها اشعه ماورا بنفش را جذب می کنند و در بازتاب آن، نور آبی رنگ را پخش می کنند. این مواد به صورت پودری با رنگ سبز مایل به زرد موجود هستند که با بازتاب طیف رنگی آبی و بنفش در مواردی بکار می روند که معمولا رنگ زرد و یا قهوه ای در سطح جسم باعث تیره شدن یا کثیف به نظر رسیدن آن می شود. درخشان کننده نوری در این مواقع با بازتاب طیف رنگی آبی و بنفش که مکمل رنگ زرد و قهوه ای هستند باعث درخشانی و سفیدی سطح می شوند.
ویژگی های اپتیکال برایتنر
از جمله مهم ترین ویژگی های اپتیکال برایتنر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاربردهای اپتیکال برایتنر
کاربردهای بسیار زیاد اپتیکال برایتنر در صنایع مختلف نظیر نساجی، صنایع آرایشی و بهداشتی، کاغذسازی، رنگهای پوشاننده سطوح و… باعث شده تا این مواد نقشی گسترده در زندگی روزمره ایجاد کند. به عنوان مثال این ماده به عنوان یک عامل سفید کننده، در کاغذسازی (یکی از پراستفاده ترین صنایع بکارگیری روشن کننده نوری) باعث درخشندگی کاغذ می شود. OB1 به طور ویژه در الیاف پلی استر و نایلون و همچنین در پلاستیک های مهندسی و… بسیار مفید است.
نکات ایمنی در هنگام استفاده اپتیکال برایتنر
با توجه به اهمیت تجاری این مواد، بررسی ساز و کار سفید گری، ساختارهای شیمیایی و همچنین خطرات احتمالی حتما در مواردی که از اپتیکال برایتنر یا همان روشن کننده نوری استفاده می کنید، موارد ایمنی باید رعایت شود. در زیر به چند مورد به عنوان نمونه اشاره می کنیم.
تجارت اپتیکال برایتنر
تولید و مصرف اپتیکال برایتنر به طور مداوم در حال افزایش است. صنعت نساجی، کاغذسازی، پاک کننده ها و… بیشترین کاربرد را دارند. پیشرفت فناوری همراه با نوآوری مداوم در صنایع مختلف، فرصت های مختلف رشد را در بازار اپتیکال برایتنر به ویژه در صنایع کاغذسازی فراهم کرده است. صنعت کاغذسازی بیشترین میزان مصرف اپتیکال برایتنر را به خود اختصاص داده است و پیش بینی می شود تا سال 2024 به میزان بالاتری صعود کند. شکل زیر روند افزایشی بازار تجاری اپتیکال برایتنر را به تفکیک کاربرد آنها نشان می دهد.
نتیجه گیری
در این مقاله به معرفی اپتیکال برایتنر یا همان روشن کننده های نوری و ذکر ویژگی ها و کاربردهای آن پرداختیم و در کنار آن نگاهی به موارد ایمنی هنگام استفاده و نگاهی به بازار اپتیکال برایتنر در برخی از صنایع پرداختیم. اپتیکال برایتنر به علت ویژگی سفید کنندگی منحصر به فرد، مقاومت در برابر دما و آسیب پذیری کم، اپتیکال برایتنر در حال حاضر در بازار پلاستیک به طور گسترده مورد استقبال قرار می گیرد و در صنایع وسیعی از جمله نساجی، کاغذسازی، آرایشی بهداشتی و… مورد استفاده قرار می گیرند به طوریکه نقش مهمی در زندگی روزمره دارند.