مزایا و معایب داکت اسپلیت

بررسی مزایا و معایب داکت اسپلیت ها از ابعاد مختلف:
قبل از خرید بایستی مزایا و معایب داکت اسپلیت و هر سیستم تهویه مطبوع دیگری به خوبی بررسی شود و مناسب ترین دستگاه برای یک ساختمان (با توجه به شرایط موجود) انتخاب گردد. ما در این متن مزایای داکت اسپلیت و سپس معایب داکت اسپلیت را بررسی می کنیم و راه هایی را برای کاهش صدای داکت اسپلیت ارائه می دهیم.

مهم ترین مزایای داکت اسپلیت ها عبارتند از:

تامین هوای تازه با اکسیژن بالا از بیرون و ارسال آن به درون ساختمان:
داکت اسپلیت سیستمی دو تکه است که از یک یونیت داخلی (جاسازی شده در زیر سقف کاذب یا بالکن) و یک یونیت خارجی (قرار گرفته در بیرون از ساختمان) که با لوله کشی مسی مبرد به هم وصل می شوند، تشکیل می شود. یونیت داخلی که نام دیگر آن اواپراتور است، هوا را توسط فن، از طریق یک کانال از بیرون ساختمان مکیده و پس از تنظیم دمای آن، از طریق کانال هایی (مطابق شکل زیر) در قسمت های مورد نظر توزیع می کند.

چون اواپراتور، هوا را از بیرون تامین می کند، همواره در این سیستم می توان هوای تازه به درون ساختمان تزریق کرد. البته در سایر سیستم ها مانند فن کویل و مینی چیلر نیز می توان از فن کویل کانالی استفاده و هوای تازه را از بیرون تامین نمود.

بازگرداندن هوای داخل ساختمان به اواپراتور دستگاه:
علاوه بر تامین هوای تازه که در مورد قبل ذکر شد، از دیگر مزایای داکت اسپلیت این است که هوای مصرف شده داخل ساختمان که دمای مناسبی نیز دارد را از طریق یک دریچه تحت عنوان دریچه بازگشت هوا و یک کانال مجددا به اواپراتور فرستاده و در آنجا با هوای تازه ورودی مخلوط می کند تا دمای هوای ورودی قبل از رسیدن به کویل و فن اواپراتور (یونیت داخلی)، به دمای هوای داخل ساختمان نزدیک شده و با انرژی کمتری به دمای مورد نظر در اواپراتور برسد. بنابرین از این طریق می توان در مصرف انرژی صرفه جویی کرد.

فیلتر نمودن هوا:
از دیگر مزایای داکت اسپلیت توانایی آن در فیلتر نمودن هوای ورودی با نصب انواع فیلتر در مسیر عبور هوا است.

کمتر بودن قیمت این سیستم نسبت به سایر سیستم ها:
قیمت داکت اسپلیت در مقایسه با سایر سیستم های برودتی و حرارتی حدود 30 درصد کمتر است و در شرایط فعلی و با توجه به افزایش هزینه های ساخت و ساز، میل به سمت استفاده از سیستم های ارزان قیمت تر افزایش یافته است.

مستقل شدن هر واحد در مصرف انرژی:
اگر داکت اسپلیت به عنوان سیستم تهویه یک آپارتمان چند واحده مورد استفاده قرار بگیرد، معمولا به ازای هر واحد از یک دستگاه استفاده می شود که برق ورودی جداگانه داشته و در نتیجه هزینه های سرمایشی و گرمایشی هر واحد از دیگر واحدها مستقل خواهد شد و هر مالک می تواند میزان مصرف خود را تحت کنترل داشته باشد. البته در سیستم مینی چیلر و فن کویل هم همین استقلال انرژی هر واحد وجود دارد.

تعبیه کویل آبگرم برای گرمایش:
داکت اسپلیت همانند اسپلیت می تواند از برق برای ایجاد گرمایش استفاده کند ولی در کشور ایران به دلیل ارزان تر بودن هزینه استفاده از گاز برای گرمایش (نسبت به برق)، استفاده از برق صرفه اقتصادی نداشته (مگر در مناطق گرمسیر ایران که دمای هوا در زمستان ها خیلی افت پیدا نمی کند) و در یونیت داخلی این سیستم و در قسمت جلویی فن از یک کویل مسی مخصوص آبگرم استفاده می شود تا آب گرم شده توسط یک پکیج گازسوز یا بویلر موتورخانه به آن پمپاژ شود و با چرخش فن، هوای گرم وارد اتاق ها و سالن ها گردد.

از دیگر مزایای داکت اسپلیت همین افزودن کویل آبگرم است که امکان گرمایش با راندمان بالا را فراهم می کند ولی باید این نکته را هم در نظر گرفت که افزودن کویل آبگرم به یونیت داخلی دستگاه، قیمت سیستم را افزایش می دهد. این در حالی است که در دستگاهی مانند مینی چیلر و فن کویل از یک کویل مسی مخصوص آب هم برای سرمایش و هم برای گرمایش استفاده می شود.

مهم ترین معایب داکت اسپلیت عبارتند از:

هم دما شدن کل اتاق ها و سالن های متصل به یک دستگاه:
همانطور که گفته شد، هوا با دمای تنظیم شده در قسمت اواپراتور (یونیت داخلی) با کانال هایی در چندین بخش از ساختمان توزیع می شود که در نتیجه دمای همه اتاق ها و سالن های متصل به آن یکسان خواهد بود و کاربر هر اتاق نمی تواند دمای مورد نیاز خود را مستقل و جداگانه از سایر اتاق ها تنظیم کند و این مورد از مهم ترین معایب داکت اسپلیت ها محسوب می شود.

البته با یک ترفند و نصب دمپر برقی (دمپر برقی دارای تیغه ای است که توسط یک موتور الکتریکی و با فرمان یک ترموستات، مسیر عبور هوا از کانال را باز و بست می کند) قبل از ورود هوا از دریچه به اتاق، می توان حجم هوای ورودی به هر اتاق را تنظیم نمود و در نتیجه به طور غیر مستقیم در تنظیم دمای هر اتاق به طور جداگانه نقش ایفا کرد.

ولی باید این را نیز در نظر گرفت که نصب تعدادی دمپر برقی (به ازای هر کانال یک دمپر) و نیز نصب یک ترموستات کنترلی در هر اتاق هزینه سیستم را افزایش می دهد. بنابرین در ساختمان هایی که به کنترل مستقل و جداگانه هر اتاق یا سالن نیاز است، علاوه بر داکت اسپلیت، سیستم فن کویل و مینی چیلر یا فن کویل و چیلر پیشنهاد می شود که می توان دمای هر اتاق یا سالن را با فن کویل نصب شده در آن به طور مستقل و جداگانه کنترل نمود.

صدای داکت اسپلیت:
از دیگر معایب داکت اسپلیت، صدای کارکرد آن است. در اواپراتور (یونیت داخل ساختمان) یک فن بزرگ نصب می شود تا بتواند هوا را به اندازه کافی به تمام اتاق ها و سالن ها برساند. فن بزرگ تر، صدای بیشتری نیز ایجاد می کند و از طریق کانال ها به داخل ساختمان منتقل می شود.

بنابرین صدای داکت اسپلیت مسئله مهم دیگری است که در سیستم های دیگری مانند فن کویل و مینی چیلر کمتر احساس می شود زیرا در هر واحد فن کویل، یک فن کوچک کم صدا قرار دارد و صدای آن به قسمت های دیگر منتقل نمی شود. با اجرای حساب شده و تخصصی می توان صدای داکت اسپلیت را تا حدود زیادی کم کرد. در زیر راه هایی برای کاهش صدای داکت اسپلیت ارائه شده است که توجه به آنها بسیار مهم است.

راه برای کاهش صدای داکت اسپلیت:
دو منبع برای ایجاد صدا وجود دارد. یکی یونیت خارج از ساختمان که اگر صدای آن به داخل منتقل می شود، احتمالا صدای فن کندانسور یا صدای لرزش کمپرسور آن است که صدا به داخل ساختمان راه می یابد (که به ندرت اتفاق می افتد) و یکی هم یونیت داخل ساختمان که زیر سقف کاذب قرار دارد و با رعایت نکات زیر صدای آن تا حدود زیادی کاهش خواهد یافت.

یونیت داخلی باید در مکانی مناسب و به دور از اتاق خواب ها و اتاق نشیمن نصب شود و مناسب ترین مکان برای آن در راهرو ورودی و در دورترین نقطه ممکن است.

به جای کانال کشی چهار گوش گالوانیزه از کانال های گرد انعطاف پذیر یا به اصطلاح فلکسیبل (flexible) استفاده شود و کانال ها به خوبی با عایق پوشانده شوند.

از دریچه برگشت هوا به یونیت داخلی استفاده شود. دریچه بازگشت دریچه ای است که هوای اتاق ها و سالن را به یونیت داخلی برگشت می دهد و قسمتی از هوای ورودی به یونیت داخلی از داخل خود ساختمان تامین می شود و قسمتی هم به عنوان هوای تازه از بیرون ساختمان. حتما دریچه مطابق استاندارد و در فاصله ای مناسب نصب شود.

در دریچه بازدید یونیت داخلی از عایق صوتی استفاده شود.

استفاده از موتور فن های اینورتر (دور متغیر) نیز می تواند تأثیر مستقیمی بر کاهش صدای داکت اسپلیت داشته باشد. هر چند استفاده از این فن آوری باعث افزایش قابل توجه قیمت دستگاه می شود.

نصب سیستم توسط افراد متخصص و آموزش دیده انجام گردد. زیرا نامیزانی های ناشی از نصب، تراز نبودن دستگاه و رعایت نکردن استانداردها، به مرور باعث ایجاد صدا در داکت اسپلیت می شود.

در واحدهای با متراژ بالا به جای نصب یک داکت اسپلیت با ظرفیت بالا از دو یا چند دستگاه با ظرفیت کمتر استفاده شود. برای مثال اگر ظرفیت واحدی 84000 BTU/h یا همان 7 تن تبرید است بهتر است که به جای یک دستگاه، از دو دستگاه با ظرفیت 42000 BTU/h یا همان 3٫5 تن تبرید استفاده شود.

بنابرین با مهم ترین مزایا و معایب داکت اسپلیت آشنا شدیم. ممکن است در برخی از ساختمان ها استفاده از آن نسبت به سایر سیستم ها بهتر باشد (با توجه به قیمت دستگاه و هزینه های اجرایی آن) و در برخی دیگر از ساختمان ها استفاده از سیستم های دیگری چون فن کویل و مینی چیلر بهتر خواهد بود