موتورخانه شوفاژ، فن کویل و هواساز

مقایسه موتورخانه شوفاژ، موتورخانه فن کویل و سیستم گرمایش از کف:
به طور کلی چهار نوع سیستم برودت و حرارت مرکزی شامل سیستم موتورخانه شوفاژ، موتورخانه سیستم گرمایش از کف، موتورخانه فن کویل و موتورخانه هواساز وجود دارد که نقطه مشترک همه آنها دستگاه های نصب شده در تأسیسات موتورخانه ساختمان است که شامل دیگ آبگرم، چیلر، پمپ، منبع انبساط و غیره می شود و هدف آن گرم یا سرد کردن آب و پمپاژ آن به یکی از چهار سیستم نصب شده در ساختمان (سیستم گرمایش از کف یا شوفاژ یا فن کویل یا هواساز) است.

تا در این سیستم های نسبتا ساده، عمل گرمایش یا سرمایش هوا توسط آب صورت بگیرد. در ادامه توضیحات مربوط به تأسیسات موتورخانه شوفاژ و اجزای موتورخانه شوفاژ و نیز سایر سیستم ها داده شده و به تعدادی از مهم ترین مزایا و معایب هر کدام اشاره شده است.

موتورخانه شوفاژ بهتر است یا فن کویل یا سیستم گرمایش از کف ؟

موتورخانه شوفاژ:
همانطور که می دانید در این سیستم تعداد زیادی شوفاژ زمینی در اتاق ها و بخش های مختلف ساختمان نصب شده و هر کدام دارای یک لوله رفت و یک لوله برگشت هستند. سیستم موتورخانه و شوفاژ معمولا فقط برای گرمایش استفاده می شود.

آبگرم پس از ورود به شوفاژ و دادن گرمای خود از طریق سطوح فلزی به هوا از لوله برگشت مجددا به تأسیسات موتورخانه شوفاژ بر می گردد تا در دیگ مشعل دار (بویلر) و در اثر احتراق گاز یا گازوئیل، گرم شده و با پمپ به شوفاژ منتقل شود تا این سیکل ادامه یابد.

مهم ترین اجزای موتورخانه شوفاژ عبارتند از دیگ گرم کننده آب (بویلر) و مشعل آن، منبع انبساط، منبع دو جداره یا کویل دار برای گرم کردن آب بهداشتی جهت استفاده برای شستشو در ساختمان، سیستم پمپ، لوله ها و ….

یکی از مهم ترین معایب سیستم موتورخانه شوفاژ این است که شوفاژها چون در کف اتاق ها نصب می شوند، مقداری از مساحت مفید اتاق ها را اشغال می کنند و همانطور که گفته شد چون معمولا برای گرمایش مورد استفاده قرار می گیرند باید در کنار آن تجهیزاتی نیز برای سرمایش در نظر گرفته شود.

همچنین در این سیستم نمی توان هوای تازه وارد ساختمان کرد و نیز نمی توان دمای هوا را به دقت تنظیم و کنترل کرد.

موتورخانه سیستم گرمایش از کف:
موتورخانه سیستم گرمایش از کف نیز بسیار شبیه تأسیسات موتورخانه شوفاژ است و با این تفاوت که به جای شوفاژها از لوله های مارپیچی جاسازی شده در کف ساختمان استفاده می شود تا آبگرم با جاری شدن در لوله های مارپیچ، حرارت خود را از جداره لوله ها به کف ساختمان دهد و دمای هوا در اثر برخورد با کف گرم، افزایش یابد و رو به بالا حرکت کند.

از جمله معایب آن این است که معمولا فقط برای گرمایش استفاده می شود، قیمت اولیه بالایی دارد و برای سرمایش باید تجهیزات جداگانه در نظر گرفته شود. همچنین در سیستم موتورخانه گرمایش از کف همانند سیستم موتورخانه شوفاژ نمی توان دمای اتاق را به دقت تنظیم نمود و تأثیری بر تغییر مقدار رطوبت هوا نیز ندارد.

موتورخانه فن کویل، موتورخانه هواساز یا ترکیبی از آنها:
سیستم موتورخانه فن کویل و موتورخانه هواساز بسیار شبیه یکدیگر عمل می کنند و با این تفاوت که فن کویل ها به صورت موضعی (درون هر اتاق یک فن کویل) عمل سرمایش و گرمایش هوا را انجام می دهند و هواسازها به صورت مرکزی و کانالی.

در سیستم موتورخانه هواساز و فن کویل ها، دستگاه چیلر موجود در موتورخانه که معمولا از نوع تراکمی است آب را سرد کرده (تا دمای نزدیک صفر) و با پمپ به این دستگاه ها ارسال می کند تا در لوله های هواساز و فن کویل ها جاری شود.

آبگرم نیز همانند سیستم موتورخانه و شوفاژ پس از گرم شدن در دیگ با پمپ به هواسازها و فن کویل ها ارسال می شود. این دو دستگاه دارای فن هستند که هوا را از اطراف لوله های حاوی آبگرم یا سرد عبور می دهند و در ساختمان به گردش در می آورند.

در نتیجه قدرت سرمایش و گرمایشی بالایی دارند زیرا هوا به صورت اجباری و توسط فن به گردش در می آید. همچنین دارای فیلترهایی برای زدودن انواع آلاینده ها از هوا هستند.

از طرفی، هم سرمایشی و هم گرمایشی هستند و به تجهیزات دیگری نیاز نیست و از همه مهم تر آنکه، ضمن تنظیم دمای اتاق به شکل دقیق، می توان با افزودن رطوبت زن و نیز وجود خاصیت رطوبت گیری لوله های سرد در تابستان، به دقت رطوبت هوای داخل ساختمان را تغییر داد و به میزان دلخواه تنظیم نمود.

هواساز دستگاهی است که معمولا بر روی بام نصب شده و هوا را پس از سرد یا گرم کردن و تنظیم رطوبت نمودن با کانال هایی در سرتاسر ساختمان توزیع می کند. ولی فن کویل ها موضعی هستند و هر یک در قسمتی از درون ساختمان نصب می گردد.

البته چیلر تراکمی را می توان به جای موتورخانه در محلی با فضای آزاد مانند پشت بام یا حیاط نصب نمود که در این صورت به آن چیلر تراکمی هوا خنک گفته می شود زیرا کندانسور آن توسط هوا خنک می شود.