موتورخانه مرکزی یا پکیج حرارتی

موتورخانه مرکزی یا پکیج حرارتی ؟
ما در این متن برای بررسی این موضوع که موتورخانه مرکزی بهتر است یا پکیج، به بررسی مزایا و معایب هر سیستم خواهیم پرداخت و در نهایت این مالک و یا طراح ساختمان است که با مقایسه موتورخانه با پکیج می تواند انتخابی مناسب برای ساختمان مورد نظر خود داشته باشد.

پکیج یا موتورخانه یا هر سیستم دیگری مزایا و معایب خاص خود را دارد و نمی توان یک سیستم را به طور مطلق برای تمام ساختمان ها پیشنهاد داد.

معرفی موتورخانه های جدید:
در ساختمان های بزرگ اداری، مسکونی، تجاری و … با چند ده واحد یا قسمت مختلف از یک موتورخانه مرکزی در زیرزمین یا طبقات پایینی ساختمان استفاده می شود که کلیه متعلقات سیستم سرمایشی و گرمایشی در آن محل مستقر شده و دو دستگاه اصلی آن یعنی چیلر و بویلر عمل سردسازی آب و گرمادهی به آب را انجام می دهند و آب سرد و گرم برای سرمایش و گرمایش ساختمان و نیز آبگرم بهداشتی با لوله کشی به کلیه واحدها ارسال می شود. موتورخانه های امروزی به صورت هوشمند و با سنسورهایی کلیه اطلاعات دمایی را از ساختمان جمع آوری می کنند تا همواره سیستم در حالت بهینه و کم مصرف کار کند

مقایسه موتورخانه با پکیج:

مزایای موتورخانه های امروزی:

تامین آبگرم بهداشتی یکنواخت:
در موتورخانه از یک یا تعدادی منبع (مخزن) برای ذخیره آبگرم استفاده می شود که همواره مقدار مشخصی آب به صورت پیش گرم در آن ذخیره شده و در صورت استفاده ساکنین از آبگرم، همواره آبگرم با دمای یکنواخت در دسترس خواهد بود و بر خلاف سیستم پکیج که برای مثال موقع استحمام موجب ایجاد آب سرد و گرم می شود، این مشکل در سیستم موتورخانه ای وجود نخواهد داشت. بنابرین اولین تفاوت موتورخانه و پکیج در توانایی آنها برای تامین آبگرم یکنواخت است.

سرمایشی و گرمایشی بودن موتورخانه ها:
موتورخانه ها هر دو سیستم سرمایشی (چیلر) و گرمایشی (بویلر یا دیگ آبگرم) را در خود جای داده و تمامی نیازهای برودتی و حرارتی یک ساختمان را تامین می کنند.

در واقع آب سرد و گرم از موتورخانه با پمپ به دستگاه های هواساز یا فن کویل های موجود در قسمت های مختلف ساختمان ارسال شده تا در تابستان با تبادل حرارت بین آب سرد و هوا در این دستگاه ها و در زمستان با تبادل حرارت بین آبگرم و هوا، عمل سرمایش و گرمایش هوا به شکل مطلوب انجام شود. بنابرین دومین تفاوت موتورخانه و پکیج در این است که موتورخانه سیستمی چهار فصلی است ولی پکیج سیستمی صرفا گرمایشی است.

هوشمندی و بهینه بودن موتورخانه های امروزی:
موتورخانه های امروزی هوشمند هستند و سنسورهای نصب شده در نقاط مختلف ساختمان، اطلاعات را به پردازشگر نصب شده در موتورخانه ارسال کرده تا دقیقا متناسب با نیاز انرژی مصرف شده و آب سرد و گرم با دمای بهینه ایجاد شود که در نهایت موجب افزایش راندمان سیستم و کاهش مصرف انرژی نسبت به موتورخانه های سنتی (قدیمی) می شود.

همچنین امروزه از چیلرهای راندمان بالا و نیز بویلرهای چگالشی استفاده می شود. در بویلر چگالشی، محصولات حاصل از احتراق (دودهای خروجی با دمای بالا) انرژی حرارتی خود را به آب داده و راندمان آنها نسبت به بویلرهای قدیمی بسیار بیشتر است.

معایب موتورخانه:

راندمان کمتر نسبت به پکیج:
با وجود توضیحات داده شده در مورد هوشمند سازی موتورخانه های امروزی، راندمان پکیج بیشتر از موتورخانه ها است و این بدان معناست که پکیج ها انرژی کمتری نسبت به بویلرها مصرف می کنند زیرا مشعل پکیج تنها زمانی که به آبگرم نیاز است روشن شده و به سرعت دمای آب را افزایش می دهد ولی آبگرم موجود در مخزن (منبع) موتورخانه به مرور زمان حرارت خود را از جداره منبع از دست داده و مقداری از حرارت نیز در لوله های رابط بین واحدها و موتورخانه تلف می شود.

بنابرین در مقام مقایسه موتورخانه با پکیج از نظر راندمان به این نتیجه می رسیم که پکیج ها راندمان بالاتری دارند.

مزایای سیستم پکیج:

مصرف مستقل و محاسبه آن:
چون به ازای هر واحد از ساختمان مسکونی یک پکیج در نظر گرفته می شود، می توان هزینه مصرف گاز و آب آن را به صورت جداگانه و مستقل محاسبه نمود. لذا اگر ساکنین ساختمان تمایلی به مصرف مشترک منابع نداشته باشند می توان از سیستم پکیج استفاده نمود.

در حالی که در موتورخانه ها مصرف آبگرم بهداشتی و نیز سرمایش و گرمایش واحدهای ساختمان به صورت مستقل نبوده و به صورت اشتراکی پرداخت می شود.

هر چند حتی اگر از پکیج هم در ساختمانی استفاده شود همچنان در صورت عدم همکاری ساکنان در پرداخت هزینه های شارژ و … مشکل وجود خواهد داشت. بنابرین چهارمین تفاوت موتورخانه و پکیج در مصرف مستقل واحدها و محاسبه هزینه انرژی آنهاست.

معایب سیستم پکیج:

خطر گاز گرفتگی:
خطر گاز گرفتگی در ساختمان های مجهز به پکیج بسیار بیشتر از ساختمان های مجهز به موتورخانه است. چون مشعل گازسوز پکیج ها از هوای درون واحدها برای فرآیند احتراق استفاده می کنند، در صورتی که اکسیژن کافی به درون واحد وارد نشود، واحدها با کمبود اکسیژن مواجه خواهند شد و قوانین سختگیرانه ای نیز برای آن وجود دارد.

از طرفی به علت احتمال نشت گاز مونوکسید کربن از دودکش، تعداد مرگ های خاموش در سال های اخیر به علت افزایش تعداد استفاده از سیستم پکیج در ساختمان ها، افزایش یافته است. در حالی که در موتورخانه ها با چنین مشکلی یا مواجه نخواهیم بود و یا احتمال آن بسیار ضعیف خواهد بود.

نیاز به اجرای لوله کشی گاز و کنتور مجزا:
اجرای سیستم پکیج در ساختمان های بلند مرتبه نیازمند اجرای طویل لوله کشی گاز، نصب کنتورهای مستقل، نصب شیرهای قطع و وصل متعدد در پارکینگ، راه پله، طبقات و داخل واحدها است که همین عامل در شرایط اضطراری مانند زلزله و آتش سوزی می تواند بسیار خطرناک باشد و خود به مانع بزرگی در برابر خروج ساکنین از ساختمان تبدیل شود و به طور کلی سیستم پکیج ضریب ایمنی ساختمان را کاهش می دهد.

نتیجه گیری در مورد سوال موتورخانه مرکزی بهتر است یا پکیج ؟
بنابرین برای انتخاب موتورخانه مرکزی یا پکیج حرارتی باید شرایط یک ساختمان در نظر گرفته شود. برای مثال در ساختمان های بزرگ مانند برج ها، ساختمان های مسکونی چند طبقه، بیمارستان ها، ساختمان های اداری و تجاری متوسط تا بزرگ، ساختمان های آموزشی و … باید از سیستم موتورخانه مرکزی استفاده شود و در ساختمان های مسکونی کوچک تا متوسط می توان از سیستم پکیج نیز استفاده نمود.

در ضمن باید این نکته را نیز لحاظ کرد که در کنار سیستم گرمایش باید سیستم سرمایش نیز در نظر گرفته شود و مناسب ترین سیستم سرمایشی و گرمایشی برای کل ساختمان انتخاب گردد که هم قیمت اولیه قابل توجیه داشته باشد و هم نیازهای اساسی ساختمان را به بهترین شکل پوشش دهد. بنابرین در پاسخ به سوال موتورخانه مرکزی بهتر است یا پکیج باید گفت که انتخاب آن باید متناسب با نیازهای ساختمان صورت بگیرد.