سیستم VAV چیست ؟
در پاسخ به سوال سیستم VAV چیست می توان گفت که سیستم تهویه VAV یا همان سیستم تهویه حجم متغیر نوعی سیستم توزیع کننده هوای گرم و سرد با حجم هوای متغیر و به صورت مرکزی است. سیستم VAV مخفف کلمات Variable Air Volume به معنی حجم هوای متغیر بوده و در نقطه مقابل سیستم CAV (مخفف کلمات Constant Air Volume) به معنی حجم هوای ثابت یا همان سیستم تهویه حجم ثابت قرار دارد.
دستگاه هواساز حجم متغیر و هواساز حجم ثابت مهم ترین دستگاه های مرکزی گرم و سرد کننده هوا هستند که در بیرون از ساختمان نصب می شوند و هوای سرد یا گرم را با کانال کشی در کل ساختمان توزیع می کنند.
با سه روش می توان دمای هوایی که توسط دستگاه هواساز توزیع می شود، کنترل کرد که به ترتیب عبارتند از:
هم هواساز حجم متغیر و هم هواساز حجم ثابت ساختاری بسیار شبیه یکدیگر دارند و هر دو با لوله کشی آب سرد و لوله کشی آب گرم و در برخی موارد با لوله کشی مبرد (که به آن هواساز با کویل انبساط مستقیم نیز گفته می شود) به دستگاه های چیلر (کاهش دهنده دمای آب تا نزدیک صفر) و بویلر (افزایش دهنده دمای آب) متصل می شوند و در واقع آب سرد چیلر یا آب گرم بویلر در کویل های (به لوله های پر پیچ و خم فین دار، کویل گفته می شود) دستگاه هواساز به گردش درآمده و یک فن هوا را از اطراف کویل ها می دمد تا دمای هوا در اثر برخورد با سطح سرد یا داغ کویل، کاهش یا افزایش یابد و سپس با کانال کشی وارد ساختمان گردد.
هواساز حجم متغیر:
اگر دمای کویل های هواساز (یعنی دمای آب سرد یا گرم جاری در کویل ها) ثابت نگه داشته شوند و مقدار هوای عبوری توسط فن دور متغیر (اینورتر) از روی آن تغییر کند، حجم هوای سرد یا گرم کمتر یا بیشتری (متناسب با تغییر بار حرارتی یا برودتی فضای داخل ساختمان) وارد ساختمان می گردد که به این سیستم ها، سیستم تهویه مطبوع VAV گفته می شود.
زیرا دمای کویل ثابت نگه داشته شده و این حجم هواست که تغییر می کند تا دمای هوای داخل ساختمان کاهش یا افزایش یابد. در هواساز حجم متغیر به علت استفاده از فن های دور متغیر (اینورتر یا Variable Speed Drive) در مصرف انرژی فن ها صرفه جویی می شود.
هواساز حجم ثابت:
اگر حجم هوای ورودی به ساختمان ثابت و دمای کویل های هواساز متغیر باشد، فن دور ثابت دائما جریان هوا را به مقدار مشخص و ثابتی از روی کویل ها عبور داده و متناسب با تغییر بار حرارتی یا برودتی فضای داخل ساختمان، دمای کویل ها کم یا زیاد می شود که به این سیستم ها، سیستم تهویه مطبوع CAV گفته می شود که به علت تغییر دائمی دمای کویل ها، کمپرسور سیکل تبرید (برای مثال کمپرسور دستگاه چیلر) دائما تحت حالت های مختلف کار کرده، تعداد دفعات ON و OFF و در نتیجه فرسایش آن افزایش می یابد.
سیستم تهویه VAV نسبت به CAV مزایای بیشتری دارد که برخی از آنها عبارتند از:
انواع سیستم VAV:
سیستم ساده تک کانالی:
این سیستم از یک کانال تامین هوا بهره می برد که مثلا در حالت سرمایش دمای کویل های هواساز در حدود 13 درجه سانتی گراد ثابت نگه داشته شده و حجم هوای دمیده شده توسط فن از روی کویل، با تغییر بار حرارتی داخل ساختمان، تغییر می کند.
سیستم تهویه VAV چند منطقه ای یا Multi Zone VAV Systems:
در برخی از ساختمان ها یا اماکن نیاز است که آنها را به چند منطقه دمایی مختلف تقسیم بندی کنیم که هر منطقه نیازهای خاص خود را داشته و تفاوت زیادی با سایر مناطق داشته باشد.
برای مثال چند اتاق از یک ساختمان را به طور خاص و یا چند سالن از یک مجموعه را می توان به صورت یک منطقه مجزا در نظر گرفت. در این سیستم ها هوا باید توسط دمپرهای هوا با کنترل کننده های اتوماتیک و از طریق کانال های مختلف توزیع شود که با استفاده از هواساز حجم متغیر به راحتی این توزیع هوا با نیازهای مختلف چند منطقه ای تامین می شود.
برای کنترل بهتر هوای ورودی به هر منطقه درون کانال های توزیع هوا، از ترمینال ها یا باکس های توزیع هوا استفاده می شود که به آنها VAV Terminal Unit یا VAV Box گفته می شود که توسط سیستم کنترل اتوماتیک، دریچه پروانه ای آن متناسب با نیاز باز و بست شده (به صورت پیوسته و نه On/Off) و حجم هوای ورودی به هر منطقه را تغییر می دهد.