سیستم تهویه کارخانه جوجه کشی صنعتی:
مهم ترین پارامترها در طراحی سیستم تهویه کارخانه جوجه کشی صنعتی، تنظیم دقیق دما، رطوبت، فشار و گردش هوای تازه به میزان کافی است.
در واقع با فراهم نمودن این پارامترها شرایط لازم جهت رشد جنین درون تخم ها فراهم می شود. سرمایش، گرمایش، کنترل رطوبت نسبی، کنترل فشار و ورود و خروج هوا به دستگاه های جوجه کشی (دستگاه های ستر و هچر Setter and Hatcher) توسط دستگاه های تهویه ای مانند هواساز، بویلر، چیلر، فن های خارج کننده هوا و سایر سیستم ها اجرایی می شوند.
ما در این متن ابتدا ساختار سیستم تهویه ماشین های جوجه کشی صنعتی را بررسی می کنیم و سپس به مهم ترین نکات در انتخاب تجهیزات مناسب این کار اشاره می کنیم.
سیستم تهویه کارخانه جوجه کشی به شکل صنعتی شامل دو بخش می شود که عبارتند از تهویه عمومی سالن ها و دستگاه های (اتاق های) جوجه کشی و تهویه موضعی هر دستگاه به صورت جداگانه و مستقل.
تهویه عمومی سالن جوجه کشی:
در هر سالن جوجه کشی تعدادی دستگاه ستر و تعدادی دستگاه هچر (به شکل اتاق های کاملا بسته) قرار دارد که در شکل زیر نمونه ای از آن نشان داده شده است.
برای اینکه دستگاه های جوجه کشی همواره در حالت بهینه کار کنند باید هوای سالنی که دستگاه ها در آن مستقر می شوند از نظر دمایی و رطوبتی کاملا نزدیک دما و رطوبت هوای درون دستگاه ها باشد. بنابرین از یک یا چند دستگاه هواساز برای وارد کردن هوای تازه با دما و رطوبت تنظیم شده به سالن استفاده می شود.
در شکل زیر نمونه ای از دستگاه هواساز متصل به بویلر و چیلر نشان شده است. چیلر و بویلر در بخش تأسیسات کارخانه جوجه کشی مستقر می شوند و با لوله کشی به هواسازها اتصال می یابند. چنانچه هواساز و چیلر در یک مجموعه واحد و در کنار هم طراحی و ساخته شوند، به آن دستگاه پکیج یونیت (روف تاپ پکیج) گفته می شود که همان وظیفه هواساز و چیلر را بر عهده دارد.
همانطور که در شکل بالا مشاهده می کنید، هواساز دارای کویل های آب گرم و سرد است. هوای تازه از بیرون و با یک کانال وارد هواساز می شود (توسط مکش فن) و با برخورد با سطح سرد یا گرم کویل ها، دمای آن افزایش یا کاهش می یابد.
برای تنظیم دقیق دمای هوا، سیستم کنترلی دور فن و یا دمای آب سرد و گرم درون کویل ها را تغییر می دهد. برای تنظیم رطوبت هوا از یک رطوبت زن و نیز رطوبت گیر درون هواساز استفاده می شود که با توجه به نیاز، مقدار رطوبت هوا را افزایش یا کاهش می دهد.
همچنین در مسیر هوا از فیلتر نیز استفاده می شود. چیلر دستگاهی است که آب را سرد می کند و بویلر دستگاه گرم کننده آب است که آب سرد و گرم با پمپ هایی به کویل هواساز پمپاژ می شود. بدین ترتیب دما، رطوبت و فشار هوای سالن به نقطه ایده آل نزدیک می شود.
تهویه موضعی هر دستگاه جوجه کشی:
مطابق شکل زیر هوا قبل از ورود به سالن ابتدا وارد هواساز شده و پس از تنظیم دما و رطوبت و نیز فیلتر شدن در سرتاسر سالن توزیع می شود. هر دستگاه جوجه کشی دارای یک دریچه ورودی هوا و یک دریچه خروجی هوا است.
دریچه های خروجی هوا همگی با کانال کشی به فن های خارج کننده هوا که در سمت دیگر سالن نصب می شوند، اتصال می یابند. هوای ورودی به سالن که توسط هواساز به شرایط ایده آل رشد جنین جوجه ها نزدیک شده است وارد دستگاه جوجه کشی می شود.
هر دستگاه جوجه کشی خود دارای کویل آب سرد، کویل آب گرم، رطوبت زن، رطوبت گیر و فن است. در واقع وظیفه این تجهیزات که درون هر دستگاه به صورت مستقل وجود دارد تنظیم دما و رطوبت و نیز فشار هوای داخل دستگاه به صورت جداگانه (تهویه موضعی) است.
بنابرین هر دستگاه جوجه کشی دارای سیستم نمایشگر دما، رطوبت و فشار است که یا به صورت دستی توسط اپراتور تنظیم می شود و یا به سیستم هوشمند کنترل مرکزی متصل است. آب گرم ارسالی از طرف بویلر و آب سرد ارسالی از طرف چیلر علاوه بر هواساز با لوله کشی به درون هر دستگاه انتقال می یابد.
در برخی از کارخانه های جوجه کشی برای افزایش راندمان سیستم تهویه و در نتیجه کاهش مصرف انرژی از چیلر و هواساز با قابلیت بازیافت انرژی یا همان هیت ریکاوری (Heat Recovery) استفاده می شود.
برای مثال در شکل زیر نمونه ای از دستگاه هواساز هیت ریکاوری و اجزای داخلی آن نشان داده شده است که در آن به وسیله یک مبدل حرارتی، گرمای هوای گرم خروجی از سالن جوجه کشی بازیافت شده و این گرما به هوای تازه ورودی داده می شود تا دمای هوای ورودی به سالن قبل از برخورد با کویل ها به دمای سالن نزدیک شود و به انرژی کمتری برای گرمایش آن نیاز باشد. (هواساز هیت ریکاوری به شکل دو طبقه ساخته می شود)
تنظیم دما، رطوبت و فشار درون هر دستگاه بایستی با دقت بالا انجام شود. برای مثال طول دوره جوجه کشی برای پرنده ای مانند مرغ 21 روز است. از این 21 روز، تخم 18 روز اول را باید در دستگاه ستر و با دمای هوای 37٫7 و رطوبت 60 درصد سپری کند.
سپس در طول 3 روز آخر برای از تخم بیرون آمدن به دستگاه دیگری به نام هچر منتقل می شود که باید دمای هوای درون دستگاه 37٫2 و رطوبت آن 70 درصد تنظیم گردد. بنابرین سنسورها اطلاعات دمایی، رطوبتی، فشار و دی اکسید کربن درون دستگاه را دائما رصد کرده و با ارسال آن به سیستم کنترلر، سیستم تهویه را (با تغییر دور موتور فن ها و نیز تغییر دمای آب جاری در کویل ها و همچنین افزایش یا کاهش رطوبت زنی و رطوبت گیری از هوا) به گونه ای تنظیم می کنند تا شرایط لازم به دقت مهیا شود.
معمولا ویژگی های هوای مورد نیاز برای هر دستگاه بر اساس موارد زیر تعیین می شود:
محاسبات مربوط به شرایط هوای هر دستگاه با توجه به یک یا ترکیبی از موارد زیر انجام می شود:
برای مثال ممکن است شرکت سازنده ماشین جوجه کشی مقدار دبی هوای ورودی به هر دستگاه ستر را برابر 400 متر مکعب بر ساعت (236 CFM) اعلام کرده باشد که اگر 12 عدد از این دستگاه ها در حالت جوجه کشی باشند، مقدار دبی هوای ورودی برابر 236*12=2832 فوت مکعب بر دقیقه (CFM) خواهد بود.