سیستم تهویه مترو

سیستم تهویه مترو:
سیستم تهویه مطبوع مترو شامل سه بخش اصلی تهویه تونل، تهویه درون قطار و سیستم تهویه ایستگاه های مترو می شود.

آنچه که ما در این متن به آن می پردازیم تهویه در ایستگاه مترو است. تأسیسات مکانیکی مترو در قسمت ایستگاه ها شامل دستگاه هایی می شود که عمل وارد کردن هوای تازه و تعویض آن با هوای قبلی، تغییر دما و رطوبت آن و هچنین فیلتراسیون هوا را انجام می دهند تا شرایط محیطی مساعد برای تنفس افراد حاضر در ایستگاه ها در تمامی ساعات (ساعات ازدحام جمعیت و غیر از آن) فراهم گردد.

انتخاب دستگاه مناسب با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه:
انتخاب دستگاه مناسب برای تهویه ایستگاه های مترو باید با توجه به شرایط آب و هوایی و نیز در نظر گرفتن مسئله مصرف انرژی انجام گیرد.

در کل از دو نوع سیستم می توان به عنوان سیستم تهویه در ایستگاه مترو استفاده نمود که عبارتند از:

سیستم ایرواشر (زنت) و بویلر:
در مناطق با آب هوای خشک و نیمه خشک مانند شهرهای تهران، اصفهان، مشهد، شیراز، کرج و تبریز مناسب ترین دستگاه، ایرواشر یا زنت به همراه بویلر است. ایرواشر دستگاهی است که به صورت مرکزی در بخش تأسیسات مکانیکی مترو نصب شده و سیستم سرمایش آن بر پایه تزریق آب در جریان هوا (تبخیری) است.

برای گرمایش هوا از یک کویل مسی درون ایرواشر استفاده می شود که آب گرم شده در بویلر داخل کویل مسی جاری می شود و فن با دمیدن هوا از اطراف کویل، باعث افزایش دمای هوا می شود. ایرواشر وقتی در حالت سرمایشی کار می کند رطوبت هوا را به علت تزریق آب در آن افزایش می دهد و به همین خاطر برای استفاده در مناطق خشک و نیمه خشک مناسب است. عمل افزایش رطوبت در زمستان نیز می تواند انجام شود.

درون ایرواشر از فیلترهای متعددی (فیلترهای کیسه ای، کربن فعال، آنتی باکتریال و …) استفاده می شود تا هوا از آلودگی ها و ذرات معلق تصفیه گردد. از مهم ترین ویژگی های ایرواشر این است که هم قیمت اولیه پایین تری نسبت به سایر سیستم ها (مانند هواساز و چیلر) دارد و هم مصرف انرژی کمتر.

زیرا در ایرواشر از کمپرسور استفاده نمی شود. از دیگر دستگاه های مشابه که عملکردی تقریبا شبیه ایرواشر دارد می توان به دستگاه زنت و نیز دستگاه اکونوپک اشاره کرد.

سیستم هواساز، چیلر و بویلر:
هواساز نیز همانند ایرواشر دارای انواع فیلتر و نیز تجهیزات افزایش دهنده و یا کاهنده رطوبت است. سیستم گرمایش آن نیز همانند ایرواشر است و به آبگرم بویلر متصل می گردد. ولی سیستم سرمایش آن همانند ایرواشر نیست و به جای تزریق آب در مسیر عبور هوا (تبخیری) از چیلر و کویل آب سرد استفاده می شود. در واقع چیلر آب را سرد می کند و با پمپ به کویل مسی هواساز پمپاژ می کند تا دمای هوا در اثر برخورد با سطح سرد کویل، کاهش یابد.

این سیستم بهتر است که فقط در شهرهای با رطوبت بالا و گرم مانند شهر اهواز استفاده شود زیرا ایرواشر قادر به کاهش دما و نیز کاهش رطوبت هوا در شهرهای گرم و مرطوب نیست. ولی سیستم هواساز، بویلر و چیلر به بهترین شکل ممکن این کار را انجام می دهد.

از دیگر دستگاه های مشابه می توان به دستگاه پکیج یونیت (روف تاپ پکیج) اشاره کرد که همان کار چیلر و هواساز را انجام می دهد.

هم ایرواشر و هم هواساز در مکانی نصب می شوند که هوای تازه را از بیرون مکیده و پس از تنظیم دما و رطوبت آن، از طریق سالن های فروش بلیت، راه پله ها، سکو ها و محوطه ایستگاه به سمت تونل هدایت می کنند تا به وسیله هواکش های نصب شده در تونل به بیرون منتقل گردد. ظرفیت هوادهی این دستگاه ها باید به اندازه ای باشد که در هر ساعت چندین مرتبه (معمولا هر 8 دقیقه یک بار تعویض کامل هوا) هوای داخل ایستگاه با هوای تازه جایگزین گردد. بدین ترتیب از شیوع بیماری های واگیر دار مانند آنفولانزا نیز کاسته می شود.

چنانچه سیستم تهویه مناسب برای ایستگاه های مترو در نظر گرفته نشود در ساعات پر تردد نارضایتی عمومی را به علت ایجاد مشکلاتی مانند تنگی نفس (وجود دی اکسید کربن و بوی نامطبوع بیش از حد در یک مکان) در شهروندان به وجود می آورد.

ظرفیت دستگاه های تهویه باید بر اساس حضور بیشترین تعداد افراد در ایستگاه ها طراحی و ساخته شوند. سیستم تهویه باید به گونه ای باشد که حتی افراد پیر مشکلی در استفاده از مترو نداشته باشند. با توجه به ابعاد ایستگاه مورد نظر یک یا چند دستگاه تهویه در نقاط مختلف نصب می شود تا توزیع هوا در همه قسمت ها یکسان و یا متناسب با نیاز باشد.