مواد و مصالح عایق حرارتی، باید از نظر شکل ظاهری یکنواخت و بدون عیب باشند. این مصالح باید عاری از موادی باشد که در اثر عوامل جوی و هوازدگی خراب شوند یا مورد حمله حشرات و میکروارگانیسم ها قرار گیرند و به استحکام و کیفیت آنها لطمه وارد شود. مقاومت فشاری، برشی، کششی، وزن ویژه، جذب آب، تخلخل، قابلیت هد ایت حرارتی، پایداری در برابر هوازدگی، بخار آب، حمله موجودات زنده و قابلیت حمل مصالح عایق حرارتی که در معرض عوامل گوناگون قرار می گیرند، باید با استانداردهای مربوطه تطابق نماید.
در مناطق مرطوب حتی المقدور، باید از عایق هایی استفاده شود که جذب آب آنها کم باشد و در غیر این صورت باید با لایه های بخاربند به نحو مناسب از نفوذ رطوبت به آنها جلوگیری نمود، زیرا عایق مرطوب کیفیت خوبی ندارد.عایق های انباشته به صورت آزاد یا فله به دو صورت رشته ها (یا تارها) و دانه های سبک وجود دارند. رشته ها شامل پشم سنگ، پشم شیشه، پشم سرباره یا الیاف گیاهی ( پشم چوب) هستند. دانه ها از مواد معدنی منبسط شده مانند پرلیت، ورمیکولیت، خاک رس و نظایر آن یا از مواد گیاهی مانند خرده های چوب پنبه تهیه می شوند.
عایق های پتویی
این عایق ها از پشم سنگ، پشم شیشه، پشم سرباره، پشم چوب، پنبه، پشم حیوانات در ضخامت های متفاوت تا 100 میلیمتر، تهیه و به عرض های مختلف بریده می شوند و گاهی دارای پوششی از ورقه آلومینیوم یا کاغذ صنعتی (کرافت) هستند.
عایق های قطعه ای
عایق های قطعه ای، در اصل مشابه عایق های پتو یی هستند، ولی طولشان محدودتر است. و معمولاً در حدود 1/20 متر و کمتر و ضخامتشان تا 180 میلیمتر می رسد. برخی از آنها دارای پوشش کاغذی هستند که در لبه ها به صورت باریکه ای روی قطعات را پوشانده و نصب آنها در قاب را سهلتر می سازد.
تخته های عایق
تخته های عایق از مصالح گوناگونی مانند نی، چوب و پشم سنگ ساخته می شوند. تخته های عایق برای منظورهای مختلفی از قبیل پوشش بیرونی و درونی دیوارها و عایق سقف ها به کار می روند. تاوه ها یا بلوک های عایق به صورت قطعات صلب ساخته می شوند و ابعاد آنها تا حدودی از عایق های قطعه ای کمتر است. گاهی اوقات تاوه ها ممکن است برای استحکام بیشتر به صورت دو لایه و بیشتر به هم چسبانده شوند. تاوه ها از مصالحی چون چوب پنبه، خرد ه چوب و سیمان، پشم سنگ با یک ماده چسباننده، ورمیکولیت با قیر، کف شیشه، بتن متخلخل (کفی یا گازی)، پلاستیک های متخلخل، لاستیک سخت متخلخل، بتن سبک دانه از انواع پرلیتی، ورمیکولیتی یا پوکه رسی ساخته می شوند.
عایق های منعکس کننده
عایق های منعکس کننده از سطوح فلزی و نظایر آن ساخته می شوند و ممکن است بدون پشت بند یا با پشت بند به کار روند. میزان گرمابندی عایق های منعکس کننده بر خلاف سایر عایق ها، به ویژگی های سطحی عایق، فاصله هوایی و اختلاف درجه حرارت بستگی دارد. در مورد عایق های منعکس کننده، نکته مهم این است که فاصله هوایی حداقل 20 میلیمتر رعایت شود. این عایق ها چنانچه به نحو شایسته ای نصب شوند، می توانند به عنوان لایه بخاربندی نیز به کار روند.
عایق های پاشیدنی
عایق های پاشیدنی از مخلوط کردن تارها یا مصالح متخلخل با یک چسب، ساخته شده و بر روی سطوح مورد نظر پاشیده می شوند. این عایق ها در نقاطی از ساختمان به کار می روند که شکل یا وضع قرار گرفتن اجزای ساختمانی، استفاده از آنها را ایجاب می نماید. معمول ترین مصالح، مخلوط هایی از آزبست، پرلیت، ورمیکولیت یا پوکه رسی با دوغاب سیمان و در برخی موارد با دوغاب گچ است. کف پلی اورتان نیز ممکن است بعضی اوقات در چند مرحله پاشیده شود.
عایق های کفی ترزیقی درجا
عایق های کفی تزریقی درجا یا توده های متخلخل، از رزین های مایع مصنوعی ساخته می شوند. دو جزء تشکیل دهنده عایق، هنگام مخلوط شدن، کفی تولید می کنند که پس از مدتی سخت شده و فضای تزریق شده را در برمی گیرند.
عایق های موجدار
عایق های موجدار از کاغذ ساخته می شوند که به صورت موجدار در آورده شده و در چند لایه به هم چسبانده می شوند. برخی از انواع این عایق با یک لایه چسب که بر روی آنها پاشیده می شود، مستحکم تر می شوند. در حالی که در انواع دیگر با یک ورقه پوشانده می شوند و دارای ویژگی گرمابندی بهتری هستند. در طراحی جزئیات عایقکاری ترجیحاً باید از مصالحی استفاده شود که می توان آنها را به راحتی و در داخل کشور تهیه نمود.مقاومت حرارتی مصالح به کار رفته در پوسته ساختمان، بستگی به ضخامت، میزان رطوبت محتوی و وزن مخصوصشان دارد. در مناطق مرطوب عایق ها را باید بخاربندی کرد.