آجر ماشینی چیست؟

آجر ماشینی یا آجر سوراخ دار که بر روی سطح بزرگ تر آن 8 یا 10 سوراخ به قطر 1/5 تا 2 سانتیمتر وجود دارد. این آجرها در بازار ایران به آجرهای هشت یا ده سوراخه ماشینی معروف است. در استاندارد شماره 7 مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران این سوراخ ها باید تمام ضخامت آجر را طی نموده و سطح مقطع مجموع سوراخ ها نباید بیشتر از 25 درصد سطح بزرگ تر آجر باشد.

همچنین فاصله سوراخ ها از لبه آجر و همچنین فاصله سوراخ ها از یکدیگر در هر بعد آجر نباید کمتر از 30 درصد طول همان بعد باشد. علت وجود این سوراخ ها این است که، در هنگام دیوارچینی ملات به طور عمودی نیز در آجر نفوذ کرده و باعث استحکام بیشتر دیوار شود. در ساخت دیوارهای حمال به دلیل اینکه می توان به وسیله سوراخ های موجود در سطح آجر آن را با میلگرد، مسلح کرد از این نوع آجر استفاده می شود. دیوار آجری مسلح برای مقابله با نیروی زلزله ساخته می شود.

جنس این نوع آجرها نسبت به آجرهای فشاری بسیار ترد و شکننده بوده و خاصیت مکندگی آن نسبت به آجر فشاری کمتر است. این آجرها به علت ترد بودن قابل تیشه داری نیستند و همچنین به دلیل اینکه خاصیت مکندگی زیادی ندارند و نمی توانند به خوبی به ملات بچسبند در طاق ضربی استفاده نمی شوند. ابعاد این نوع آجر 5/5×11×22 سانتیمتر است. اضلاع این نوع آجر گونیاتر بوده و دارای سطوح صافتری نسبت به آجرهای فشاری هستند.

دلیل نامگذاری این نوع آجر اینست که در ابتدا، خشت آن با دست زده می شد و با فشار دستی کارگران خشت زن گوشه های قالب به وسیله گل مخصوص پر می گردید. این نوع آجر معمولاً در سفت کاری و زیرکاری ساختمان به کار می رود و به روش دستی تهیه می شود (آجر گری). این نوع آجر برای تمامی کارهای ساختمانی مانند کرسی چینی، گره چینی، طاق ضربی، دیوارهای حمال و تیغه چینی مناسب است.

در حال حاضر صنعت ساختمان در ایران به مقدار وسیعی از آجرهای فشاری استفاده می نمایند. و این آجرها اغلب با دست قالب زده و در کوره های محلی پخته می شوند لذا ابعاد آنها با توجه به تجارب زیادی که در طی زمان های طولانی به دست آمده در حد 5/5×10×22 تثبیت شده است.

موقعیت آجر فشاری در ایران صنعت آجر ماشینی را مجبور کرده که ابعاد آجر ماشینی نزدیک ابعاد آجر فشاری باشد و به همین علت آجرهای ماشینی فعلی در ایران دارای ابعاد 5/5×10×22 است. هر گونه تغییر اساسی در ابعاد آجرهای ماشینی منوط به تجدید نظر در ابعاد آجر فشاری است لذا مادامی که آجر فشاری نقش اساسی خود را در صنعت ساختمان خفظ نماید ابعاد آجر ماشینی تابع ابعاد آجر فشاری خواهد بود.